Πώς να παίρνεις καλύτερες Αποφάσεις

Πότε ήταν η τελευταία φορά που η αναβλητικότητα σε οδήγησε σχεδόν στην αποτυχία; Πότε ήταν η τελευταία φορά που έφαγες πάρα πολύ; Που αγόρασες κάτι που δεν χρειαζόσουν; Που πήρες μια λάθος απόφαση στη δουλειά;

Ας το παραδεχτούμε: πολλές από τις αποφάσεις που παίρνουμε δεν είναι καλές, και για πολλές από αυτές μετανιώνουμε σχεδόν αμέσως. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να νιώθουμε και ντροπή ή θυμό για τον εαυτό μας.

Σίγουρα αξίζει να βελτιώσουμε τον τρόπο που παίρνουμε αποφάσεις, ακόμα κι αν αυτό θέλει κόπο και προσπάθεια. Αλλά πρώτα πρέπει να κατανοήσουμε γιατί δεν παίρνουμε πάντα τις σωστές αποφάσεις.

Γιατί παίρνουμε λάθος αποφάσεις;

Εξαιτίας του τρόπου που λειτουργούμε. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε λογικά όντα, και είναι κάτι που μας ξεχωρίζει από τα ζώα. Παρ’ όλο όμως που μπορούμε να χρησιμοποιούμε τη λογική μας, τα συναισθήματά μας πολλές φορές μας κατακυριεύουν. Το συναισθηματικό μέρος του εγκεφάλου μας είναι ευάλωτο στα λάθη και στις παρορμητικές και φορτισμένες αποφάσεις.

Ορισμένες φορές μας κάνει να υποπίπτουμε στην «ακρισία», την κατάσταση δηλαδή όπου δρούμε χωρίς σκέψη ακόμα και ενάντια στα συμφέροντά μας. Ας πάρουμε για παράδειγμα την περίπτωση που αδειάζουμε σε μια καθισιά μια ολόκληρη συσκευασία παγωτού. Αισθανόμαστε εκείνη τη στιγμή ότι δεν πρέπει να το κάνουμε, αλλά το κάνουμε έτσι κι αλλιώς επειδή δεν μπορούμε να σταματήσουμε. Αυτό είναι η ακρισία.

Υπάρχει όμως τρόπος να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις.

Στρατηγική 1: Άλλαξε Οπτική

Δες τον εαυτό σου απ’ έξω. Φαντάσου έναν φίλο που βρίσκεται στην ίδια κατάσταση με εσένα. Τι θα τον συμβούλευες; Τι λάθη θεωρείς πιθανό να έκανε; Πως μπορεί να τα αποφύγει;

Σκεπτόμενος αυτές τις παραμέτρους και ρωτώντας τον εαυτό σου τις σωστές ερωτήσεις, μπορείς να αποφύγεις αποφάσεις για τις οποίες θα μετανιώσεις αργότερα.

Το κλειδί, δηλαδή, εδώ είναι να δεις την κατάσταση με την ψυχραιμία ενός τρίτου απόμακρου παρατηρητή.

Στρατηγική 2: Εξέτασε Άλλες Εναλλακτικές

Πριν κατασταλάξεις σε μία απόφαση, είναι πολύ καλό να πάρεις χρόνο να σκεφτείς άλλες εναλλακτικές. Υπάρχει κάποια διαφορετική λύση; Υπάρχουν κοντινοί σου άνθρωποι που υποστηρίζουν κάποια άλλη εναλλακτική λύση και αν ναι, γιατί την υποστηρίζουν; Αν σκέφτεσαι κάθε φορά όλες τις επιλογές σου, είναι βέβαιο πως θα περιορίσεις πολύ τις επιπόλαιες αποφάσεις.

Στρατηγική 3: Θέσε Κριτήρια Εξαρχής

Έχεις μπει κι εσύ ποτέ σε έναν φούρνο, και μύριζαν όλα τόσο ωραία που κατέληξες να αγοράσεις πολλά περισσότερα πράγματα από όσα χρειαζόσουν; Πότε ήταν η τελευταία φορά που πήγες σε κάποιο κατάστημα και αγόρασες πράγματα που αργότερα συνειδητοποίησες ότι μάλλον δεν χρειαζόσουν; 

Αν έχεις θέσει κριτήρια επιλογής από την αρχή, μπορείς να αποτρέψεις ανεπιθύμητες παρενέργειες της απόφασης σου. Με αυτά τα κριτήρια μπορείς να ζυγίσεις κάθε πιθανή επιλογή και τα αποτελέσματά της, προτού αναλάβεις δράση.

Αν σκέφτεσαι την απόφαση σου και τις συνέπειές της με βάση τα συγκεκριμένα κριτήρια που είναι σημαντικά για εσένα, θα μπορείς να καταλάβεις πιο εύκολα αν είναι προς το συμφέρον σου ή όχι.

Στρατηγική 4: Μην Υπερεκτιμάς τις Καταστάσεις

Πολλοί άνθρωποι υπερεκτιμούν τις καταστάσεις ή την τύχη τους. Οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε ότι είμαστε πιο πειθαρχημένοι και δυνατοί από ότι είμαι. Θεωρούμε ότι έχουμε περισσότερους πόρους από ότι έχουμε.

Και αν σου φαίνεται περίεργο αυτό που αναφέρω, επίτρεψέ μου να σου φέρω το παράδειγμα των οδηγών. Περίπου το 80% θεωρεί ότι οδηγεί καλύτερα από το μέσο όρο, κάτι που …μαθηματικά πρακτικά δεν γίνεται.

Οπότε, προτού πάρεις τις αποφάσεις σου, γύρνα πίσω και ξανασκέψου. Βεβαιώσου ότι δεν τις παίρνεις στηριζόμενος σε μια υπερ-αισιοδοξία, αλλά όντως βάσει των δυνατοτήτων σου, των ικανοτήτων σου και του συμφέροντός σου.

Οι παραπάνω στρατηγικές δεν είναι δύσκολο να εφαρμοστούν. Χρειάζονται, ωστόσο, χρόνο για να τις συνηθίσεις. Μόλις όμως τις εξασκήσεις λίγο, θα δεις ότι θα είναι ευκολότερο να παίρνεις αποφάσεις για τις οποίες αργότερα δεν μετανιώνεις.