Δίνεις την άδεια στον εαυτό σου να κάνει Λάθη;

Στα σχολικά μας χρόνια, το μήνυμα επανέρχεται ξανά και ξανά: Κάνε ότι σου λένε. Κράτα το στόμα σου κλειστό. Μην ρωτάς γιατί. Ακολούθα τους κανόνες. Μην κάνεις λάθη και όλα θα πάνε καλά. Και όλοι μας μαθαίνουμε να επιβιώνουμε ακολουθώντας αυτούς τους κανόνες.

Στα φοιτητικά χρόνια ίσως αυτό χαλαρώνει λίγο. Αλλά όταν πιάσουμε την πρώτη μας «αληθινή» δουλειά είμαστε ήδη διαμορφωμένοι και έτοιμοι για μια κουλτούρα που σε επιβραβεύει αν ακολουθείς τους κανόνες και σε τιμωρεί αν τους ερμηνεύεις χαλαρά ή πειραματίζεσαι με διαφορετικούς τρόπους για να κάνεις τα πράγματα.

«Ακολούθα τη συνταγή» είναι το μάντρα που μας μαθαίνουν. Πες μας τι να κάνουμε και θα το κάνουμε, είναι η συνήθης εργασιακή συμφωνία που ισχύει για τους περισσότερους από εμάς.

Ο φόβος είναι αληθινός

Είναι εύκολο να ερωτευτείς την «συνταγή» για την επιτυχία. Είναι κατανοητό γιατί δεν θέλουμε να ξεφύγουμε από τον τρόπο λειτουργίας που μας έμαθαν. Νοιώθουμε πιο ασφαλείς όταν κάποιος άλλος μα δίνει τις οδηγίες και εμείς απλά ακολουθούμε.

Και η αλήθεια είναι πως έτσι νιώθουμε πιο άνετοι στην καριέρα μας. Θέλουμε να ακολουθούμε τις οδηγίες και να αποφεύγουμε την αποτυχία με κάθε τρόπο.

Ο φόβος της αποτυχίας είναι ένα πολύ δυνατό αίσθημα που πυροδοτεί όλες μας τις περιοριστικές πεποιθήσεις αλλά και τις ψεύτικες ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας και μας κρατούν μακριά από το πραγματικό δυναμικό μας.

Στην πράξη λιγότεροι από τους μισούς εργαζομένους πιστεύουν ότι η αποτυχία μπορεί να αντιμετωπιστεί ως μια ευκαιρία μάθησης. Και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην είμαστε διατεθειμένοι να πάρουμε ρίσκα, να αμφισβητήσουμε το status quo ή να φέρουμε νέες ιδέες στην επιφάνεια.

Οπότε τόσο οι άνθρωποι, όσο και οι επιχειρήσεις, κολλούν σε έναν συγκεκριμένο τρόπο λειτουργίας και αποτυγχάνουν δραματικά από το να φτάσουν στο υψηλότερο επίπεδο που μπορούν. Η επιτυχία, βλέπεις, δημιουργεί πλαδαρότητα. Και η πλαδαρότητα μπορεί να σε αφήσει πολύ πίσω.

Για αυτόν ακριβώς το λόγο η παρελθούσα επιτυχία δεν είναι καλός δείκτης πρόγνωσης της μελλοντικής απόδοσης. Οπότε παρακίνησε τον εαυτό σου να επανέλθει προτού το κάνει αυτό πιο άγρια η Αγορά.

Το να ξεκολλήσεις και να ξεπεράσεις τον φόβο σου απαιτεί πράγματι σκληρή δουλειά, κουράγιο και δυνάμεις για να βγεις από τη ζώνη άνεσης. Είναι όμως κάτι που αξίζει να κάνεις.

Προσωπικά μου πήρε χρόνια δουλειάς να φτάσω σε τέτοιο σημείο, αλλά η ικανότητα να αποδέχομαι το φόβο μου και να τον αντιμετωπίζω κατάματα είναι μία από τις πιο σημαντικές κατακτήσεις μου. Την ανέπτυξα όταν άφησα μια ασφαλή καριέρα που πια δεν μου έλεγε κάτι και αγκάλιασα την αβεβαιότητα του να χτίσω μια επιχείρηση και μια ζωή που μου αρέσει απόλυτα.

Για καλή μου τύχη, το να στοιχηματίσω σε μένα, ήταν το πιο ασφαλές στοίχημα που θα μπορούσα να κάνω. Το μόνο πράγμα που μετάνιωσα είναι ο χρόνος και το κόστος ευκαιρίας που δαπάνησα φοβούμενος να κάνω την κίνησή μου νωρίτερα.

Τελικά αποδεικνύεται ότι οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες που δύσκολα μπαίνουν στην διαδικασία να βάλουν στοιχήματα, να πάρουν ρίσκα, να κάνουν λάθη, να μάθουν και να διορθώσουν την πορεία τους, δεν κατορθώνουν εύκολα να κερδίσουν. Το παλιό ρητό του «ακολούθα τη συνταγή της επιτυχίας» είναι ακριβώς η συνταγή που κάνει τόσες εταιρίες ευάλωτες στην αποτυχία. 

Σε μια δυνατή ομιλία του στην TED, ο συγγραφέας Time Ferris ανέλυσε γιατί πρέπει να ορίζεις τους φόβους σου αντί για τους στόχους σου. Είναι καλή συμβουλή για να δημιουργήσεις την σωστή οπτική αλλά και για να μαζέψεις όσο περισσότερο θάρρος γίνεται, να ξεπεράσεις τον φόβο σου και να δημιουργήσεις πρόοδο. Ποτέ δεν θα είμαι απόλυτα ατρόμητος, αλλά σίγουρα μπορώ να προχωράω μπροστά, γνωρίζοντας ότι αυτό που βρίσκεται στην άλλη άκρη της αντιμετώπισης του φόβου μας είναι η νίκη.

Κάνοντας λάθη

Τις τελευταίες μέρες παραβρέθηκα σε meeting με ταπεινούς και συνεργατικούς ηγέτες που δημιουργούν για την ομάδα τους ένα ελκυστικό όραμα και ενθαρρύνουν τους ανθρώπους τους να πάρουν έξυπνα ρίσκα, να αμφισβητήσουν το τρέχον status quo και να μάθουν από τα λάθη τους καθώς η επιχείρηση προχωράει στο μέλλον.

Όταν κινείσαι γρήγορα και σχεδιάζεις μεγάλα πράγματα, σίγουρα θα αστοχείς από καιρό σε καιρό. Οι καλύτεροι ηγέτες κατανοούν ότι τα λάθη συμβαίνουν και βοηθούν τις ομάδες τους να μάθουν από αυτές τις εμπειρίες και να προχωρήσουν. Στις μέρες μας, οι πιο ανοιχτοί, συνεργατικοί, διαφανείς, ταπεινοί και πειραματιζόμενοι ηγέτες είναι πιο καλά τοποθετημένοι για να δημιουργήσουν τις νέες ιδέες και τρόπο σκέψης που χρειάζεται για να προχωρήσει μια ομάδα μπροστά.

Οι ομάδες σταματούν να αναπτύσσονται, όταν ο ηγέτης τους σταματά να αναπτύσσεται.

Γιατί CEOs όπως ο Jeff Bezos και ο Elon Musk μόνιμα ξεπερνούν τους υπόλοιπους; Μέρος του λόγου που γίνεται αυτό είναι ότι μένουν πάντα «μαθητές», εμπνέουν όσους είναι κοντά τους και πειραματίζονται με όλα. Το να αποφύγουν την αποτυχία δεν είναι ο στόχος τους.

Αντίθετα, τα λάθη είναι αναμενόμενα. Ο στόχος είναι να επανέλθεις από τα λάθη γρήγορα και να επιταχύνεις τη διαδικασία εκμάθησης καθώς προχωράς. Άλλωστε στην καινοτομία αρέσουν τα λάθη!

Οπότε σκέψου, πως αντιμετωπίζεις ο ίδιος τα λάθη στη ζωή σου;

Αξίζει να κάτσει να το σκεφτείς. Όπως και το να δεις μέσα σου πως διαχειρίζεσαι τον εσωτερικό σου διάλογο αναφορικά με τα λάθη σου. Δίνει την άδεια στον εαυτό σου να κάνει λάθη; Και αν ναι, αντιμετωπίζεις τον φόβο σου για το τι θα πουν οι άλλοι;

Άσε όλες αυτές τις σκέψεις στην άκρη. Δεν σε αφορά καθόλου τι πιστεύουν οι άλλοι για εσένα. Και αν εστιάζεις εκεί τον χρόνο και την ενέργειά σου το μόνο που θα κάνεις είναι να περιορίσεις τον εαυτό σου.

Οπότε δώσε στον εαυτό σου την άδεια. Κάνε πράγματα, πειραματίσου, μάθε κάτι καινούριο.

Δοκίμασε. Κάνε λάθη. Μάθε. Ξαναδοκίμασε. Επανέλαβε. Αυτή είναι η πραγματική συνταγή επιτυχίας.