Για ποιους υπάρχουν οι επιχειρήσεις;

Έχουμε αναφέρει ότι οι επιχειρήσεις υπάρχουν και ευημερούν στο βαθμό που δημιουργούν αξία.

Αξία όμως για ποιον; Πολλοί θεωρούν ότι οι επιχειρήσεις υπάρχουν αποκλειστικά για να παράγουν κέρδη για τους ιδιοκτήτες τους.

Άλλοι αναγνωρίζουν ότι δεν μπορεί να ευημερήσει μια επιχείρηση αν δεν έχει ικανοποιημένους πελάτες. Επίσης, δύσκολα μια επιχείρηση θα είναι επιτυχημένη αν δεν αποτελεί ελκυστικό εργασιακό χώρο για τους υπαλλήλους της.

Θα ήταν επομένως πιο σωστό να πούμε, ότι οι επιχειρήσεις υπάρχουν στο βαθμό που δημιουργούν αξία για διάφορες ομάδες ενδιαφερομένων μερών, ανθρώπων, δηλαδή που έχουν συμφέρον, απαίτηση ή μερίδιο στην επιχείρηση, σε αυτό που κάνει ή στο πόσο καλά αποδίδει.

Ποια είναι τα ενδιαφερόμενα μέρη;

Τα ενδιαφερόμενα μέρη έχουν κίνητρο να συμμετέχουν σε μια επιχείρηση αν παρέχεται κάποιο δέλεαρ, που υπερβαίνει την αξία της συνεισφοράς που απαιτείται να καταβάλουν. Το δέλεαρ αποτελεί ανταμοιβές, όπως χρήματα, δύναμη και κύρος. Οι συνεισφορές είναι οι δεξιότητες, οι γνώσεις και οι ειδικότητες που απαιτεί η λειτουργία της επιχείρησης.

Π.χ. οι ιδιοκτήτες συνεισφέρουν κεφάλαια και προσδοκούν κέρδη. Τα στελέχη συνεισφέρουν γνώση και εμπειρία και προσδοκούν μισθούς, πρόσθετες αμοιβές, κύρος και δύναμη. Οι απλοί υπάλληλοι συνεισφέρουν, επίσης, γνώση και εμπειρία και προσδοκούν μισθούς, σταθερή εργασία και προοπτικές ανέλιξης.

Επίσης, οι πελάτες συνεισφέρουν τα έσοδα πωλήσεων και προσδοκούν προϊόντα και υπηρεσίες στη σωστή αναλογία ποιότητας / τιμής. Οι προμηθευτές συνεισφέρουν εισροές και προσδοκούν πληρωμές για τις εισροές αυτές. Το κράτος συνεισφέρει ένα σταθερό και ευνομούμενο επιχειρηματικό περιβάλλον και προσδοκά συμμόρφωση προς τους νόμους και τους κανονισμούς. Η τοπική κοινωνία συνεισφέρει τις κοινωνικές και οικονομικές υποδομές και προσδοκά κοινωνικά υπεύθυνη επιχειρηματικότητα.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι μια επιχείρηση χρησιμοποιείται ταυτόχρονα από διαφορετικά ενδιαφερόμενα μέρη για να επιτύχουν τους σκοπούς τους. Είναι απαραίτητες οι συνεισφορές όλων των ενδιαφερομένων μερών, ώστε μια επιχείρηση να είναι βιώσιμη και να εκπληρώσει την αποστολή της.

Π.χ. δεν μπορεί να υπάρξει επιχείρηση χωρίς πελάτες ή χωρίς άδεια λειτουργίας από το κράτος. 

Και κάθε ενδιαφερόμενο μέρος αξιολογεί την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης, κρίνοντας πόσο καλά εξυπηρετεί τους δικούς του ιδιοτελείς σκοπούς.

Π.χ. μία Μ.Κ.Ο. μπορεί να ενδιαφέρεται αποκλειστικά για τα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος που λαμβάνει η επιχείρηση, ενώ οι ιδιοκτήτες αποκλειστικά για τα χρηματοοικονομικά κέρδη. Οι σκοποί αυτοί συχνά θεωρούνται αντικρουόμενοι μεταξύ τους, οπότε απαιτείται κάποιος συμβιβασμός μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών (στο τι προσφέρουν και τι λαμβάνουν).

Παρ’ ότι είναι απίθανο όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να είναι εξίσου ικανοποιημένα από την εξισορρόπηση μεταξύ συνεισφορών και ανταμοιβών σε μια επιχείρηση, η βιωσιμότητα της επιχείρησης προϋποθέτει ένα ελάχιστο επίπεδο ικανοποίησης όλων των ενδιαφερομένων μερών. Οι απαιτήσεις κάθε ομάδας θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψη, διαφορετικά οι εργαζόμενοι μπορεί να κατέλθουν σε απεργία, οι τράπεζες να αρνηθούν τη χορήγηση δανείου κ.λπ.

Η τέχνη της διοίκησης των επιχειρήσεων εν πολλοίς συνίσταται στην επιλογή των ενδιαφερομένων μερών, των οποίων οι σκοποί θα ικανοποιηθούν, στην απόφαση πώς θα κατανεμηθούν οι ανταμοιβές στις διαφορετικές ομάδες και στην εξισορρόπηση μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιδιώξεων.