Στρατηγικός Σχεδιασμός: επίτευξη και διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος

Κάθε επιχείρηση υπηρετεί ορισμένους σκοπούς, όπως η κερδοφορία, η ανάπτυξη ή η προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Για να επιτευχθούν αυτοί οι σκοποί, ο επιχειρηματίας περιοδικά (ή ακόμα και συνεχώς) είναι απαραίτητος ο στρατηγικός σχεδιασμός.

Ο πρωτεύων στόχος αυτής της άσκησης είναι η επίτευξη και διατήρηση ενός ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για την επιχείρηση. Σε αυτήν τη διαδικασία, ο επιχειρηματίας προσδιορίζει τους κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας, τα δυνατά σημεία της επιχείρησης τα οποία είναι καθοριστικά για την επιτυχία της.

Οι κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας δίνουν τη δυνατότητα στην επιχείρηση να ξεπερνά τους ανταγωνιστές της. Με τον προσδιορισμό των παραγόντων αυτών και τη διασφάλιση ότι είναι ενσωματωμένοι στο στρατηγικό σχέδιο, οι επιχειρήσεις είναι ικανές να κρατούν το προβάδισμα σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους. Επίσης, σημαντικά κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας, μπορούν να αξιοποιηθούν για τη συνολική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μιας επιχείρησης.

Το παράδειγμα των αεροπορικών

Για παράδειγμα, μια αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους στηρίζεται σε διάφορους παράγοντες για να μπορεί να ανταγωνίζεται αποτελεσματικά. Διατηρεί τις τιμές σταθερά χαμηλά, επιλέγει πτήσεις μικρών και μεσαίων αποστάσεων και χρησιμοποιεί ένα μόνο τύπο αεροσκάφους (για τον έλεγχο του κόστους συντήρησης).

Η εταιρεία αυτή γνωρίζει ότι τα παραπάνω συνιστούν τους κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας της, που της προσδίδουν πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της και επιδιώκει συνεχώς να τα ενισχύει στα πλαίσια του στρατηγικού της σχεδιασμού.

Παρ’ ότι η διατύπωση συγκεκριμένων σκοπών είναι απαραίτητη για την καθοδήγηση μιας επιχείρησης, είναι σημαντικό, επίσης, να διατυπωθούν με λεπτομέρεια τα συγκεκριμένα βήματα που απαιτούνται για την επίτευξή τους. Ένα στρατηγικό σχέδιο αναλύει τα βήματα αυτά. Καθώς ο στρατηγικός σχεδιασμός αναφέρεται στο σχετικά μακρινό μέλλον, συνήθως διατυπώνεται με ευρείς όρους.

Το στρατηγικό σχέδιο, σε γενικές γραμμές, διερευνά τις επενδύσεις που απαιτούνται για τη διατήρηση των υπαρχουσών εγκαταστάσεων, την αύξηση της δυναμικότητας, τη διαφοροποίηση των προϊόντων και των επιχειρησιακών διαδικασιών και την ανάπτυξη νέων αγορών.  Ένα τυπικό στρατηγικό σχέδιο περιλαμβάνει ενδεικτικά τα ακόλουθα:

• Διαχείριση του κόστους. Βελτίωση της κερδοφορίας των υφιστάμενων προϊόντων, συγκρατώντας το κόστος παραγωγής και διάθεσής τους. Μπορεί, π.χ., να απαιτείται η αγορά νέου, αποδοτικότερου εξοπλισμού, η μετεγκατάσταση σε κτίριο με χαμηλότερο μίσθωμα κ.λπ.
• Μερίδιο αγοράς. Διατήρηση ή αύξηση του μεριδίου αγοράς προσφέροντας ποιότητα προϊόντος και επίπεδο εξυπηρέτησης εφάμιλλο των κορυφαίων ανταγωνιστών. Μπορεί, π.χ., να απαιτείται βελτίωση του ποιοτικού ελέγχου, μείωση των παραπόνων των πελατών, μείωση του ποσοστού επιστροφής μη ικανοποιητικών προϊόντων κ.λπ.

Κάθε πρόταση στρατηγικής, υποστηρίζεται από προβλέψεις επιπέδων δραστηριότητας (εκτιμήσεις για όγκο πωλήσεων, συνολικά κόστη, ταμειακές ροές κ.λπ.) για καθένα από τα επόμενα πέντε έτη.

Σε αυτό το επίπεδο, η επιχείρηση δεν έχει διατυπώσει το σχεδιασμό με μεγάλη λεπτομέρεια, ωστόσο ο σχεδιασμός έχει πραγματοποιηθεί και παρέχεται ένα γενικό πλαίσιο για την καθοδήγηση των αποφάσεων της επιχείρησης. Τα (πενταετή) στρατηγικά σχέδια υλοποιούνται σε ετήσιες φάσεις.

Η καθοδήγηση είναι πιο συγκεκριμένη για το αμέσως προσεχές έτος, παρά για τα απώτερα έτη. Το σχέδιο για το προσεχές έτος καλείται προϋπολογισμός – πιλότος, οδηγός δηλαδή που καθοδηγεί αναλυτικά τις δραστηριότητες της επιχείρησης.