Γιατί πολλές φορές μια πρόχειρη κοστολόγηση είναι παραπλανητική;

Σε προηγούμενο άρθρο αναφέραμε γιατ είναι σημαντική η σωστή κοστολόγηση. Σήμερα θα συζητήσουμε πως γίνεται σωστά. Τα παραδοσιακά συστήματα κοστολόγησης που χρησιμοποιούν οι περισσότερες επιχειρήσεις αδυνατούν να καταλογίσουν τις έμμεσες δαπάνες απευθείας στα παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες. Αντιθέτως, οι επιχειρήσεις αυτές κατανέμουν τις έμμεσες δαπάνες τους στα προϊόντα με τη χρήση γενικών συντελεστών όπως οι ώρες απασχόλησης του προσωπικού, οι ώρες λειτουργίας των μηχανών κ.α.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα

Το πλεονέκτημα των παραδοσιακών συστημάτων κοστολόγησης είναι η απλότητά τους. Ωστόσο, εδώ βρίσκει εφαρμογή το ρητό που λέει «παίρνεις ό,τι πληρώσεις». Τα κοστολογικά δεδομένα που παρέχουν αυτά τα συστήματα είναι κατά βάση λιγότερο ακριβή και αξιόπιστα  σε σχέση με τα δεδομένα που παρέχει η κοστολόγηση βάσει δραστηριοτήτων (συστήματα ABC).

Παρ’ όλα αυτά, ένα παραδοσιακό σύστημα κοστολόγησης μπορεί να είναι επαρκές για την πληροφόρηση των επιχειρήσεων, ιδίως στις περιπτώσεις που οι έμμεσες δαπάνες είναι χαμηλές σε σχέση με τις άμεσες και η ακρίβεια των κοστολογικών δεδομένων δεν είναι κρίσιμη για την επιτυχία μιας επιχείρησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις η απόφαση για ανάπτυξη ενός πιο σύνθετου κοστολογικού συστήματος μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερα έξοδα από το όφελος που θα αποφέρει.

Παράδειγμα

Πώς όμως τα παραδοσιακά κοστολογικά συστήματα τείνουν να υποκοστολογούν ή να υπερκοστολογούν τα παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες;

Ας υποθέσουμε ότι πηγαίνετε με ένα φίλο σας να καθίσετε κάπου να τα πείτε. Εσείς παραγγέλνετε ένα τοστ (€ 4) και ένα καφέ (€ 3) και ο φίλος σας, καθώς είναι νηστικός, ένα σάντουιτς (€ 6), μια σαλάτα (€ 5) και για επιδόρπιο ένα καφέ με γλυκό (€ 8). Συμφωνείτε να μοιραστείτε το λογαριασμό στο τέλος της συνάντησης (σύνολο € 26), που σημαίνει ότι ο καθένας από εσάς θα πληρώσει από € 13 (χωρίς το φιλοδώρημα!). Είναι τα € 13 το εύλογο κόστος για αυτά που παραγγείλατε; Όχι, καθώς η παραγγελία σας υπερκοστολογήθηκε, επειδή πολύ απλά πήρατε το μέσο όρο του συνολικού κόστους και των δύο παραγγελιών. Αν εντοπίζατε το κόστος της παραγγελίας με πιο ακρίβεια, η δική σας παραγγελία θα κόστιζε € 7 και του φίλου σας € 19.

Παρόμοιο πρόβλημα προκύπτει και με τα παραδοσιακά συστήματα κοστολόγησης. Πολλές επιχειρήσεις έχουν διαπιστώσει ότι τα συστήματα αυτά τείνουν να καταλογίζουν κόστη σε προϊόντα με βάση έναν αυθαίρετα κατασκευασμένο μέσο όρο παρά με βάση την πραγματική χρήση των πόρων. Σαν αποτέλεσμα, σε προϊόντα (ή υπηρεσίες) που είναι πιο περίπλοκα να παραχθούν και αναλώνουν περισσότερους πόρους δεν αποδίδεται κατ’ ανάγκη το εύλογο μέρος των εμμέσων δαπανών. Αντιθέτως, πολλά από τα κόστη αυτών των προϊόντων μπορεί «αδίκως» να καταλογιστούν σε απλούστερα προϊόντα. Έτσι, τα απλά προϊόντα υπερκοστολογούνται και τα σύνθετα υποκοστολογούνται.

Παρατηρήστε την αναλογία με το πρόβλημα του μοιράσματος του λογαριασμού της συνάντησης. Η χρήση ενός απλού μέσου όρου υπερκοστολόγησε τη δική σας παραγγελία και υποκοστολόγησε την παραγγελία του φίλου σας που είχε ένα πιο πλούσιο γεύμα.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει όταν για να κοστολογήσουμε το προϊόν που παράγει η επιχείρησή μας, χρησιμοποιούμε απλά έναν γενικό μέσο όρο, χωρίς να συνυπολογίζουμε με ακρίβεια τις έμμεσες δαπάνες και την κατανομή τους. Για αυτό πιστεύουμε απόλυτα ότι με ένα εξειδικευμένο (αλλά οικονομικό) σύστημα για την κοστολόγηση των προϊόντων σου, θα έχεις πολύ καλύτερη εικόνα του κόστους ανά προϊόν, αλλά και της τιμολόγηση που μπορείς να του κάνεις.