Οικογένεια και Διαζύγιο: Πώς επηρεάζει τα παιδιά η σχέση των γονιών τους μετά το διαζύγιο

Το διαζύγιο μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη σχέση του γονέα με τα παιδιά του.

Εκτός από την εξασφάλιση της ποιοτικής σχέσης μεταξύ γονιών και παιδιών, καθώς και της υποστήριξης από το περιβάλλον και της ενδεχομένως απαραίτητης βοήθειας κάποιου ειδικού, υπάρχει κι ένας ακόμα παράγοντας καθοριστικός για τη διατήρηση της ψυχικής ισορροπίας των παιδιών μετά το διαζύγιο των γονιών τους: η καλή και ποιοτική σχέση των γονιών μεταξύ τους μετά το διαζύγιο.

Η σχέση μεταξύ των γονιών μετά το διαζύγιό τους

Όταν υπάρχουν παιδιά, η σχέση του πρώην ζευγαριού μετά το διαζύγιο πρέπει να διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε και οι δύο να είναι σε θέση να συνεργαστούν για την ανατροφή και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. Η έλλειψη της ικανότητας για συνεργασία μεταξύ των γονιών θα επηρεάσει αρνητικά και θα δράσει ως εμπόδιο στην ομαλή προσαρμογή των παιδιών.

Αν οι γονείς συνεχίζουν να καυγαδίζουν και να φωνάζουν ο ένας στον άλλο σχεδόν κάθε φορά που θέλοντας και μη έρχονται σε επαφή μετά το διαζύγιο, τότε δε θα μπορέσουν να αποφευχθούν συναισθήματα έντονης λύπης, θυμού, μεγάλης ανησυχίας ή ακόμα και η κατάθλιψη στα παιδιά. Τα παιδιά απογοητεύονται και αποθαρρύνονται βλέποντας τους γονείς τους να μην μπορούν να επικοινωνήσουν ήρεμα.

Είναι λογικό να υπάρξουν διαφωνίες στον τρόπο άσκησης του γονικού ρόλου μετά το διαζύγιο, εφόσον πλέον οι γονείς έχουν ξεχωριστά νοικοκυριά, στα οποία ίσως ισχύουν διαφορετικοί κανόνες, και εφόσον ο καθένας έχει, λόγω χαρακτήρα, διαφορετική αντιμετώπιση σε κάποια θέματα.

Όμως η διαχείριση των διαφωνιών παίζει ουσιαστικό ρόλο. Οι χωρισμένοι γονείς πρέπει να κάνουν μεγαλύτερη προσπάθεια να διατηρήσουν μια καλή σχέση μεταξύ τους για χάρη των παιδιών τους. Χρειάζεται να έχουν καλή επικοινωνία και να αναπτύξουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, ώστε να μιλούν και να φέρονται πολιτισμένα και με σεβασμό ο ένας στον άλλο.

Η πολιτισμένη αντιμετώπιση από τη μεριά των γονιών είναι που θα κάνει τη διαφορά και θα συντελέσει στην αβίαστη προσαρμογή των παιδιών στα νέα δεδομένα.

Δώστε προτεραιότητα στο καλό των παιδιών σας

Η πικρία, η στενοχώρια ακόμα και μια διάθεση εκδικητικότητας προς τον πρώην σύζυγο είναι φυσιολογικά συναισθήματα που μπορεί να νιώσει κανείς μετά το χωρισμό. Είναι όμως απολύτως αναγκαίο να τα αφήνετε στην άκρη και να μάθετε να τα ελέγχετε όταν είναι μπροστά τα παιδιά σας.

Τα προβλήματα και οι διαφωνίες που είχατε με τον/την πρώην σας είναι μόνο δικό σας θέμα και όχι των παιδιών, τα οποία όχι μόνο δεν πρέπει να γίνονται μάρτυρες των τσακωμών σας, αλλά ούτε να πάρουν τη θέση θεραπευτή, συμβούλου ή ακόμα και φίλου με τον οποίο συζητάτε τις υποθέσεις σας.

Επίσης μην κουβεντιάζετε με τους φίλους σας μπροστά στα παιδιά για τον/την πρώην σας. Όχι μόνο μπορεί να πληγωθούν, αλλά μπορεί να νιώσουν και απόρριψη, διότι έχουν κι εκείνα ένα κομμάτι του άλλου τους γονιού. Ίσως φοβηθούν μήπως δε συμπαθείτε ούτε εκείνα εφόσον απεχθάνεστε τη μητέρα ή τον πατέρα τους.

Ακόμα κι όταν συναντιέστε τυχαία με τον/την πρώην σας σε γιορτές φίλων ή στη γειτονιά, μην τον/την αγνοήσετε. Να έχετε έτοιμες μια-δυο ατάκες τυπικές, για παράδειγμα «Τι κάνεις;» ή «πολύ καλός/κακός ο καιρός σήμερα», ώστε να δείξετε στα παιδιά σας μια πολιτισμένη εικόνα.

Όταν τύχει να βρεθείτε σε κάποια εκδήλωση, προτιμήστε να κάνετε μια επιφανειακή συζήτηση και να έχετε μια θετική αλληλεπίδραση μεταξύ σας μπροστά στο παιδί. Αν επιλέγετε να αγνοείτε ο ένας τον άλλο σε περιπτώσεις που παρευρίσκεστε από κοινού σε κάποια δραστηριότητα των παιδιών, εμποδίζετε εξίσου την επιτυχή εξοικείωσή τους με τη νέα υπάρχουσα κατάσταση.

Συγκρατήστε την οργή σας για τον πρώην σας και εκφράστε την σε κάποιον στενό φίλο όταν είστε οι δυο σας ή ακόμα καλύτερα σε κάποιον ειδικό, τον οποίον συνίσταται να επισκέπτεστε τακτικά, για να σας βοηθήσει να ισορροπήσετε συναισθηματικά και ψυχολογικά όσο διαρκεί η διαδικασία του χωρισμού, αλλά και κατά τη δύσκολη περίοδο που ακολουθεί το διαζύγιο.

Το να μοιράζονται αναγκαστικά σε δυο γονείς και δύο σπίτια είναι για τα παιδιά ήδη αρκετά δύσκολο και χρειάζεται χρόνο για να εξοικειωθούν με αυτό. Πόσω μάλλον που δεν είναι δική τους επιλογή. Μην τους το κάνετε ακόμα χειρότερο.

Ειδικότερα για τις φορές που συναντιέστε υποχρεωτικά, ώστε να παραλάβει ο ένας τα παιδιά από τον άλλο, είναι καλό να λάβετε κάποια «προληπτικά» μέτρα. Προτιμήστε να συναντιέστε σε κάποιο ουδέτερο μέρος, ιδανικά σε δημόσιο χώρο, για να σας είναι πιο εύκολο να αποφύγετε (και να αποτρέψετε) τα τυχόν ξεσπάσματα που μπορεί να προκληθούν ευκολότερα σε κάποιον ιδιωτικό και ίσως συναισθηματικά φορτισμένο χώρο.

Περιορίστε την αλληλεπίδρασή σας στο ελάχιστο δυνατόν, αν ξέρετε ότι είναι δύσκολο να κρατήσετε την ψυχραιμία σας και να ελέγξετε τις αντιδράσεις όταν συζητάτε τα απαραίτητα ζητήματα. Ορίστε μια ξεχωριστή συνάντηση για αυτό το σκοπό.

Αν δεν είστε σε θέση να διατηρήσετε μια τυπική σχέση και να συνυπάρξετε ειρηνικά με τον/την πρώην σας ούτε για μερικά λεπτά, τότε προσπαθήστε να μην έρχεστε καθόλου σε επαφή μπροστά στα παιδιά και η ανταλλαγή να γίνεται με το τέλος του σχολείου ή κάποιας εξωσχολικής δραστηριότητας ή μετά το παιχνίδι σε σπίτι φίλων. Τα μόνα που χρειάζεται να κάνετε είναι να ενημερώσετε για το ποιος θα παραλάβει τα παιδιά και να τους έχετε δώσει ήδη τα πράγματα που ενδεχομένως χρειαστούν στο σπίτι του άλλου γονιού.

Παράδειγμα προς μίμηση: Πρώην σύζυγοι που συνεργάζονται για το καλό των παιδιών τους

Ακόμα και μετά το διαζύγιο αξίζει να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό που θα σας βοηθήσει να καλλιεργήσετε τις δεξιότητες που απατούνται για την επίλυση των συγκρούσεων.

Κάποιες απλές προσπάθειες, όπως η αποφυγή των φωνών και η διατήρηση ήρεμου τόνου φωνής, ή η συνειδητή επικοινωνία κυρίως με γραπτά μηνύματα, στα όποια θα προσπαθείτε και οι δύο να έχετε ευγενικό ύφος και να περιορίζεστε στα ζητήματα που αφορούν τα παιδιά και στην επίλυση τυχόν σχετικών προβλημάτων, αποτελούν πολύ καλή αρχή για τη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ σας.

Σίγουρα η πλήρης αποφυγή της φυσικής επαφής και της λεκτικής επικοινωνίας δεν είναι εφικτή, αλλά δεν πρέπει να είναι ούτε επιθυμητή, όταν στόχος είναι η ομαλή προσαρμογή των παιδιών. Προσπαθείτε λοιπόν να μιλάτε ευγενικά ο ένας στον άλλο όταν συναντιέστε.

Όσον αφορά στην οργάνωση του νέου προγράμματος των παιδιών, είναι απαραίτητο να ακούσετε με προσοχή ο ένας τα επιχειρήματα του άλλου και να τα σκεφτείτε με ησυχία. Αν για παράδειγμα ο/η πρώην σου προτιμά να αναλαμβάνει τα παιδιά κάθε δυο εβδομάδες, αντί για μέρα παρά μέρα, διότι έτσι είναι πιο εύκολο να ρυθμίσει τα ωράρια της δουλειάς του/της, μην αρνηθείς, πιστεύοντας ότι συμφωνώντας απλώς τον /την βοηθάς σε ένα προσωπικό πρόβλημα.

Ρυθμίζοντας κατάλληλα τη δουλειά του/της ο/η πρώην σύντροφός σου, θα έχει τη δυνατότητα να περνάει περισσότερο χρόνο με τα παιδιά σας και δε θα αναγκάζεται να τα αφήνει μόνα τους ή σε κάποια νταντά όσο είναι στη δουλειά. Δηλαδή στην πραγματικότητα η συναίνεση σε κάτι τέτοιο είναι προς όφελος των ίδιων των παιδιών.

Όταν τα παιδιά αντιληφθούν ότι οι γονείς τους βρίσκουν λύσεις και επικοινωνούν ευγενικά χωρίς να βάζουν τις φωνές ο ένας στον άλλο, ή έστω ότι κάνουν εμφανείς προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, θα δουν ότι οι γονείς τους τα πηγαίνουν καλύτερα μεταξύ τους αφού χώρισαν, άρα θα μπορέσουν να ισορροπήσουν καλύτερα παρά τις αναπόφευκτες αλλαγές στη ζωή τους.

Μάλιστα είναι πιθανό τα παιδιά να νιώσουν περήφανα για τους γονείς τους όταν εκείνοι έχουν μια θετική επικοινωνία και μιλούν ευγενικά ο ένας στον άλλο, ειδικά σε δημόσιο χώρο. Βελτιώνοντας τις ικανότητες σας για την επίλυση των συγκρούσεων, τώρα που τα προβλήματα που αφορούσαν μόνο στο ζευγάρι και στη συμβίωσή σας έχουν εκλείψει, κερδίζετε μια μακροπρόθεσμα καλή συνεργασία για την άσκηση του γονικού σας ρόλου.

Παράδειγμα προς αποφυγή: Πώς οξύνετε τη σχέση σας βλάπτοντας τα παιδιά σας

Μην παρασύρεστε και συνεχίσετε να φέρεστε και να μιλάτε άσχημα ο ένας στον άλλο μπροστά στα παιδιά σας και να εκφράζεστε με θυμό και εχθρική διάθεση. Αν αντί να λύνετε τις διαφορές σας, προτιμάτε να φεύγετε από τον καυγά, αφήνοντάς τις να εκκρεμούν και ενδεχομένως οδηγούμενοι εκ νέου στα δικαστήρια για κάθε ζήτημα που προκύπτει, τότε το μόνο που καταφέρνετε είναι να πληγώνετε τα παιδιά σας και να στέκεστε εμπόδιο στη συμφιλίωσή τους με την ιδέα ότι οι γονείς τους έχουν χωρίσει και στην πεποίθηση που θα έπρεπε να αποκτήσουν ότι η ζωή συνεχίζεται κανονικά.

Όταν τα παιδιά βρίσκονται εν μέσω των καυγάδων, των προσβολών, των φωνών και της συνεχούς έντασης μεταξύ των γονιών τους κι όταν εκείνοι δεν επιδιώκουν έστω να τσακώνονται μόνο όταν δεν είναι μπροστά τα παιδιά, τότε τα παιδιά όχι μόνο δεν θα καταφέρουν να προσαρμοστούν, αλλά θα υιοθετήσουν συνειδητά ή ασυνείδητα συμπεριφορές τέτοιες ώστε να τραβήξουν την προσοχή των γονιών τους. Η ψυχοσύνθεσή τους τους υπαγορεύει ότι μόνο έτσι θα κατορθώσουν να σταματήσουν τους καυγάδες μεταξύ των γονιών τους.

Κάτι που βέβαια οδηγεί σε φαύλο κύκλο, διότι οι γονείς θα συνεχίζουν να μαλώνουν και να κατηγορούν ο ένας τον άλλον για τα προβλήματα των παιδιών τους, δημιουργώντας παράλληλα ενοχές στα παιδιά. Τα οποία στη συνέχεια θεωρούν ότι οι γονείς τους τσακώνονται εξαιτίας τους.

Μη εγκαταλείποντας τους διαπληκτισμούς, οι γονείς στην πραγματικότητα βάζουν πάνω από όλα τον εγωισμό τους δείχνοντας ότι αντιμετωπίζουν το διαζύγιό τους σαν μία μάχη, την οποία ο καθένας πασχίζει να κερδίσει για τον εαυτό του. Τα παιδιά και τα προβλήματά τους είναι αντικείμενο, αλλά και οι παράπλευρες απώλειες της μάχης αυτής.

Δυσκολεύεσαι να ισορροπήσεις στη νέα κατάσταση; Δες εδώ

Ανακεφαλαίωση

Λόγω ενός κακού διαζυγίου και της κακής σχέσης των γονιών ακόμα και μετά από αυτό, τα παιδιά μπορεί να υιοθετήσουν μια απολυτή στάση εναντίον του γάμου.

Είναι απολύτως βέβαιο ότι είναι στο χέρι των γονιών να αποτραπεί κάτι τέτοιο. Από εκείνους εξαρτάται το πώς τα παιδιά θα αντεπεξέλθουν συναισθηματικά και ψυχολογικά σε ό,τι επιφέρει ένα διαζύγιο και το πώς θα αντιμετωπίσουν τη νέα πραγματικότητα στη ζωή τους.

Ακόμα κι αν παρουσιαστεί ανάγκη παρέμβασης κάποιου επαγγελματία ψυχικής υγείας, η καλή σχέση και η συνεργασία μεταξύ των πρώην συζύγων για το καλό των παιδιών τους, αφήνοντας στην άκρη εκείνα που τους οδήγησαν στο χωρισμό, είναι επιβεβλημένη.