Οικογένεια και Διαζύγιο: Τι πρέπει να σκεφτείς πριν χωρίσεις

Πριν προχωρήσεις σε διαζύγιο χρειάζεται να το σκεφτείς προσεκτικά.

Έχεις χωρίσει ή σκέφτεσαι να χωρίσεις; Σίγουρα ένα διαζύγιο είναι προτιμότερο από έναν κακό γάμο που προκαλεί δυστυχία στο ζευγάρι και συνήθως και στα παιδιά.

Έχετε όμως πράγματι εξαντλήσει όλες σας τις προσπάθειες με τον/την σύζυγό σου; Υπάρχουν περιπτώσεις που το διαζύγιο είναι μονόδρομος; Κι αν τελικά προχωρήσετε στο διαζύγιο τι πρέπει να προσέξετε σε σχέση με τα παιδιά σας;

Στο παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, εξετάζοντας καταρχήν τι πρέπει να λάβει κανείς υπόψη του πριν προχωρήσει σε διαζύγιο και στη συνέχεια ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την ομαλή προσαρμογή των παιδιών σε περίπτωση διαζυγίου.

Τι πρέπει να σκεφτείς πριν προχωρήσεις στο διαζύγιο

Από τις πρόσφατες σχετικές έρευνες έχουν προκύψει τρεις βασικοί λόγοι για τους οποίους τα παντρεμένα ζευγάρια αποφασίζουν να πάρουν διαζύγιο: η έλλειψη δέσμευσης, οι συνεχώς αυξανόμενες διαφωνίες και διενέξεις και η απιστία ή οι εξωσυζυγικές σχέσεις.

Σε πολύ μικρότερο ποσοστό αναφέρονται διαζύγια που οφείλονται στην κακομεταχείριση μέσα στο γάμο και στην οικογένεια.

Αν στην περίπτωσή σας ο πιθανός λόγος είναι η έλλειψη δέσμευσης, τότε είναι προτιμότερο σε πρώτη φάση να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου σύμβουλου γάμου και να μην χωρίσετε αμέσως, χωρίς πρώτα να κάνετε κάποιες προσπάθειες.

Προχωρήστε λοιπόν πρώτα στην αναζήτηση ενός συμβούλου γάμου που σας ταιριάζει, πριν ψάξετε για δικηγόρο. Με τη βοήθεια του συμβούλου έχετε πολλές πιθανότητες να καταφέρετε να σώσετε το γάμο σας και να γλυτώσετε την οικογένειά σας από καταστάσεις ειδικού χειρισμού και τις δυσκολίες της προσαρμογής στα νέα δεδομένα.

Στην περίπτωση των ολοένα αυξανόμενων διαφωνιών και των συνεχών καυγάδων που ξεσπούν καθημερινά ως απόρροια αυτών, τα ζευγάρια πιστεύουν πως το διαζύγιο θα βοηθήσει τα παιδιά, διότι δεν θα είναι πια εκτεθειμένα στις προστριβές και τις συγκρούσεις των γονιών τους. Θεωρούν ότι οι φωνές, οι εκατέρωθεν προσβολές και οι τσακωμοί θα κοπούν μαχαίρι μετά το διαζύγιο.

Αν το ίδιο πιστεύεις κι εσύ ή και ο/η σύζυγός σου πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι με αυτό τον τρόπο δυστυχώς το πρόβλημα δε θεραπεύεται ούτε επιλύεται. Αντιθέτως τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από αυτή την άμεση απόφασή σας να χωρίσετε ότι είναι προτιμότερο να φεύγει κανείς από τις δύσκολες καταστάσεις και όχι να προσπαθεί να τις αντιμετωπίσει και να δουλέψει για να βρει λύσεις.

Επίσης το διαζύγιο δεν εξασφαλίζει σε καμιά περίπτωση την εξάλειψη των διαφορών και των καυγάδων. Γιατί, πολύ απλά, με το διαζύγιο δεν βελτιώνονται αυτόματα ή με μαγικό τρόπο οι ικανότητες σας να αποφεύγετε τις συγκρούσεις και να επιλύετε τις διαφορές σας.

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι οι διαφωνίες από μόνες τους, αλλά η έλλειψη της ικανότητας των συζύγων να λύνουν τις διαφορές τους. Που σημαίνει ότι είναι σαφώς προτιμότερο να προσπαθήσει κανείς να καλλιεργήσει ή να βελτιώσει αυτή την ικανότητα πριν κάνει αίτηση διαζυγίου.

Οι διαφωνίες στα πλαίσια μια σχέσης είναι απολύτως φυσιολογικές. Το πιο σημαντικό είναι να ξέρεις πώς να χειριστείς τη διαφωνία, τόσο για σένα και το/την σύζυγό σου, όσο και για τα παιδιά σας, που θα ζήσουν την πολύτιμη εμπειρία του πώς επιλύονται οι διαφορές από το ζευγάρι.

Ο τρόπος που ως γονείς χειρίζεστε τις ασυμφωνίες στο γάμο σας αποτελεί πρότυπο για τα παιδιά σας. Αξίζει λοιπόν να βρείτε έναν υγιή τρόπο επίλυσης των διαφωνιών σας, όχι μόνο για να δώσετε το καλό παράδειγμα στα παιδιά σας, αλλά γιατί έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες να σώσετε το γάμο σας.

Αν αυτό δεν μπορείτε να το επιτύχετε από μόνοι σας, τότε και πάλι είναι καλό να αποταθείτε σε κάποιον σύμβουλο γάμου.

Πότε το διαζύγιο είναι η μόνη λύση;

Αφού συλλογιστείτε τα παραπάνω και πάρετε την απόφαση να κάνετε κάποιες προσπάθειες να κρατήσετε το γάμο σας, αλλά αυτές αποτύχουν, τότε πράγματι το διαζύγιο φαίνεται ως η μόνη λύση.

Υπάρχει και μια περίπτωση στην οποία το διαζύγιο θεωρείται πράγματι πάντα η καλύτερη λύση: Όταν υπάρχει συναισθηματική, σωματική ή λεκτική κακομεταχείριση ή και κατάχρηση ουσιών στην οικογένεια. Ειδικά αν αυτή η κακομεταχείριση προέρχεται από τον έναν σύζυγο και έχει αποδέκτη ακόμα και τα παιδιά, τότε είναι σαφώς καλό να απομακρυνθεί ο άλλος σύζυγος μαζί με τα παιδιά μέσω του διαζυγίου.

Αυτό φαντάζει απλό, αλλά δεν είναι. Οι καταστάσεις είναι σπάνια μονοσήμαντες και οι σχέσεις είναι συνήθως πιο πολύπλοκες από όσο πιστεύουμε. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που το δικαστήριο ορίζει κοινή επιμέλεια, ακόμα κι αν ο ένας γονιός διατείνεται πως ο άλλος είναι που έχει το πρόβλημα.

Ένα διαζύγιο είναι μια περίπλοκη υπόθεση, ιδίως όταν εμπλέκονται παιδιά. Ούτε οδηγεί αυτόματα στην απομάκρυνση του ενός γονέα, όσο κι αν αποτελεί μια σοφή κίνηση που θα προστατεύσει τα παιδιά από τις επιθετικές του συμπεριφορές, όταν εκείνος αρνείται να αλλάξει.

Αν κάτι τέτοιο συμβαίνει και στη δική σας οικογένεια, πρέπει καταρχάς να λάβεις υπόψη σου όλες τις παραμέτρους και να εξαντλήσεις πιθανές εναλλακτικές λύσεις και πηγές βοήθειας, πριν προχωρήσεις δικαστικά. Γιατί μπορεί με το διαζύγιο να απαλλαγείς οριστικά από έναν επιθετικό σύζυγο, αλλά δεν ισχύει απαραίτητα το ίδιο και για τα παιδιά σου. Πόσω δε μάλλον που δε θα μπορείς να προστατεύσεις τα παιδιά σου, αν χρειαστεί, όταν εκείνα βρίσκονται μόνα τους με τον άλλο τους γονέα.

Ψάξε λύσεις και τρόπους για να βοηθήσεις την οικογένειά σου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και όχι για να το αποφύγεις. Το διαζύγιο δε θα αποτρέψει απαραίτητα την επαφή του άλλου, του «προβληματικού» γονιού, με τα παιδιά.

Μάλιστα πριν αναζητήσεις νομική βοήθεια, όταν ο/η σύζυγός σου αρνείται το πρόβλημα και δε θέλει να βοηθηθεί, έχε υπόψη σου ότι στη μάχη που θα ξεκινήσεις τα πράγματα αρχικά θα εκτραχυνθούν, πριν βελτιωθούν. Ζύγισέ τα και κάνε ό,τι θα είναι προς όφελος των παιδιών μακροπρόθεσμα.

Υπάρχουν και καλά νέα για τους διαζευγμένους γονείς!

Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες, το 1/3 των γάμων στην Ελλάδα καταλήγει σε διαζύγιο και περίπου το 60% των ζευγαριών που χωρίζουν έχουν παιδιά. Δε θα μπορούσαμε φυσικά να ισχυριστούμε ότι αυτό είναι καλό νέο, αλλά σίγουρα δε χρειάζεται να νιώθεις πως είσαι ιδιαίτερη περίπτωση ή πως κάτι δεν πάει καλά με εσένα που είσαι διαζευγμένος με παιδί/παιδιά.

Το καλό νέο είναι ότι πλέον το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών χωρισμένων γονιών καταφέρνει να μην επηρεαστεί αρνητικά από το διαζύγιο των γονιών του. Υπάρχουν τρόποι για να βοηθήσεις εσένα και τα παιδιά σου να ανταπεξέλθουν στις αλλαγές που επιφέρει το διαζύγιο χωρίς να επιβαρυνθούν ψυχολογικά.

Τι είναι σημαντικό για τα παιδιά των χωρισμένων γονιών;

Σε επόμενο άρθρο μας θα αναπτύξουμε κάποιους από τους τρόπους που θα συντελέσουν στην ομαλή μετάβαση των παιδιών στις νέες συνθήκες που έπονται ενός διαζυγίου. Εντούτοις, είναι καλό να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο τις προϋποθέσεις που θα συντελέσουν στο να μείνουν τα παιδιά ανεπηρέαστα από το διαζύγιο των γονιών τους.

Σύμφωνα με τις σχετικές έρευνες και τις μελέτες των ψυχολόγων τρεις είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες για την προσαρμογή των παιδιών στις αλλαγές που έπονται του διαζυγίου των γονιών τους:

– η ποιότητα των σχέσεων του κάθε παιδιού και με τους δύο γονείς,

– η ποιότητα της σχέσης των γονιών τους μετά το διαζύγιο,

– η υποστήριξη που παρέχεται στη διάρκεια της περιόδου προσαρμογής στα νέα δεδομένα.

Αυτοί οι τρεις παράγοντες είναι που κάνουν τη διαφορά σε εκείνο το ποσοστό των παιδιών τα οποία καταφέρνουν να προσαρμοστούν με επιτυχία και χωρίς ψυχολογική επιβάρυνση στην κατάσταση που προκύπτει μετά το διαζύγιο των γονιών τους.

Μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό

Ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία και την προσωπικότητα του κάθε παιδιού, μπορεί να είναι απαραίτητη η παρακολούθησή του από κάποιον ειδικό για λίγο ή περισσότερο καιρό, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις ψυχολογικής φύσεως που συνεπάγεται το διαζύγιο.

Όταν τα παιδιά δεν επανέλθουν σε μια ισορροπία και δεν εγκλιματιστούν στις νέες συνθήκες, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες να ανακύψουν τα εξής προβλήματα (μεμονωμένα ή σε συνδυασμό):

– έντονη ανησυχία και άγχος,

– ενδείξεις κατάθλιψης (έλλειψη ενδιαφέροντος για τη ζωή ή/και έκφρασης απελπισίας για το μέλλον),

– προβλήματα συμπεριφοράς,

– συσσωρευμένος θυμός που οδηγεί σε ξεσπάσματα θυμού και δυσκολία ελέγχου του θυμού,

– επιθετικότητα προς τους άλλους, αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό,

– μειωμένες σχολικές επιδόσεις σε σχέση με πριν το διαζύγιο,

– κατάχρηση ουσιών,

– παραβατική συμπεριφορά,

– αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και αυτοκτονικές τάσεις,

– αισθήματα ενοχής, ντροπής, κατηγορία προς τον εαυτό τους και λαθεμένη ανάληψη της ευθύνης για το διαζύγιο,

– κακή υγεία,

– διατροφικές διαταραχές,

– διαταραχές ύπνου,

– δυσκολία κοινωνικής προσαρμογής και δυσκολίες στις σχέσεις με τους συνομηλίκους.

Πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί με τη συμπεριφορά των παιδιών σας, ώστε να μπορέσετε να διακρίνετε τις παραπάνω συμπεριφορές, οι οποίες παρεκκλίνουν από το φυσιολογικό και καθιστούν απαραίτητη την παρέμβαση ειδικού.

Σε περίπτωση που δεν είστε σίγουροι αν το παιδί σας πράγματι εμφανίζει κάποιες από τις μη κανονικές συμπεριφορές, και πάλι είναι προτιμότερο να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό που θα μπορέσει να ξεχωρίσει τι πραγματικά συμβαίνει.

Με τη βοήθειά του θα αποτραπούν οι πιθανές διαταραχές συμπεριφοράς και το παιδί θα εξοπλιστεί με τις απαραίτητες ικανότητες για να ανταπεξέρχεται στις δυσκολίες, να μπορεί να επεξεργάζεται τις σκέψεις του και τα συναισθήματά του και αποκτήσει αυτοπεποίθηση, ανεξαρτήτως αν οι γονείς του είναι πλέον χωρισμένοι.

Αναζητήσετε κάποιον παιδοψυχολόγο στην περιοχή σας που να έχει εμπειρία σε προβλήματα παιδιών διαζευγμένων γονιών. Η έστω και βραχυπρόθεσμη ψυχολογική υποστήριξη των παιδιών από κάποιον ειδικό, δεν πρέπει να είναι ταμπού, αντιθέτως μπορεί να δράσει ευεργετικά και να αποτελέσει ουσιαστική επένδυση για τη μελλοντική ψυχική υγεία τους.

Είναι μια πολύτιμη βοήθεια που μπορούν να έχουν οι γονείς κατά τη δύσκολη φάση του χωρισμού τους, καθώς και μετά το διαζύγιο.

Χρειάζεσαι εσύ κάποια υποστήριξη σε αυτή τη φάση; Δες εδώ

Φορείς υποστήριξης διαζευγμένων γονέων και των παιδιών τους

Ας αναφερθούμε ειδικότερα στην τρίτη παράμετρο από την οποία εξαρτάται η προσαρμογή των παιδιών στη νέα τους καθημερινότητα, δηλαδή στην υποστήριξη που παρέχεται σε αυτά και στους γονείς τους, ώστε να μπορούν να χειριστούν κατάλληλα τις δυσκολίες που ανακύπτουν.

Ακόμα και στην Ελλάδα υπάρχουν ειδικοί φορείς που υποστηρίζουν την οικογένεια σε διάφορες κρίσεις, όπως είναι ο χωρισμός των γονιών.

Πέρα από τις Σχολές Γονέων (http://www.sxolesgonewn.gr/) που υποστηρίζουν γενικά τους γονείς στο δύσκολο ρόλο τους και τους παρέχουν τις απαραίτητες γνώσεις και συμβουλές για να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της ανατροφής των παιδιών, υπάρχει και ο φορέας κοινωνικής φροντίδας ΓΟΝ.ΙΣ. (https://www.gonis.gr) που προωθεί τη γονεϊκή ισότητα.

Υπό την αιγίδα του λειτουργεί Κέντρο Στήριξης ειδικά για χωρισμένους ή εν διαστάσει γονείς. Το Κέντρο προσφέρει, εκτός των άλλων, πρακτική βοήθεια σε ζητήματα διευθέτησης διαφορών και λήψης αποφάσεων σε σχέση με την ανατροφή των παιδιών μετά το διαζύγιο. Ο ίδιος φορέας παρέχει και συμβουλευτική παιδιών και εφήβων.

Τέλος, ο Σύλλογος ΣΥ.Γ.Α.Π.Α. (http://www.sos–sygapa.eu/) είναι αφιερωμένος στους χωρισμένους πατέρες και υποστηρίζει τα δικαιώματά τους.

Ανεξαρτήτως από το αν είναι αναγκαία η στήριξη και καθοδήγηση από ειδικούς, η υποστήριξη που έχουν τα παιδιά από άτομα της ευρείας οικογένειας και από οικογενειακούς φίλους που τα αγαπούν και τα νοιάζονται είναι πάντα πολύτιμη.

Η αγάπη και η ζεστασιά που προσφέρουν στα παιδιά σας αποτελούν σημαντική πηγή βοήθειας για να ξεπεράσουν τις εντάσεις και τις δυσκολίες που επιφέρει ένα διαζύγιο, καθώς και για να συνηθίσουν στις αλλαγές.