12 Συμβουλές για σένα που μεγαλώνεις μόνος σου τα Παιδιά σου

Το να μεγαλώνεις μόνος σου τα παιδιά σου είναι μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή.

Μπορεί το ποσοστό των μονογονεϊκών οικογενειών στην Ελλάδα να είναι αρκετά χαμηλό (8% των οικογενειών με ανήλικα ή εξαρτώμενα παιδιά έως 24 ετών) σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (15%) και κυρίως των ΗΠΑ (27%), όμως παρατηρείται μια αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια.

Η μονογονεϊκή οικογένεια είναι πλέον μια πραγματικότητα και δυστυχώς υπάρχουν ακόμα και στις μέρες μας παρανοήσεις σχετικά με τα παιδιά που μεγαλώνουν μόνο με έναν από τους δύο γονείς τους.

Για παράδειγμα τα παιδιά που μεγαλώνουν σε μονογονεϊκή οικογένεια θεωρούνται από το κοινωνικό σύνολο λιγότερο επιτυχημένα σε σχέση με τα παιδιά που μεγαλώνουν και με τους δύο γονείς τους. Αυτή όμως είναι ως επί το πλείστον μια αυθαίρετη διαπίστωση.

Μία σημαντική λεπτομέρεια που παραβλέπεται συχνά όταν συγκρίνονται οι δύο τύποι οικογενειών είναι η σταθερότητα της οικογενειακής ζωής.

Γενικά παρατηρείται συσχέτιση μεταξύ οικογενειακής δομής και σταθερότητας του οικογενειακού πλαισίου, όμως έχει αποδειχθεί με σχετικές έρευνες ότι, σε θέματα συμπεριφοράς και μαθησιακών επιδόσεων, παιδιά που μεγαλώνουν με έναν γονέα σε σταθερό οικογενειακό πλαίσιο τα καταφέρνουν εξίσου καλά με παιδιά των οποίων οι γονείς ζουν μαζί.

Φυσικά η παροχή σταθερότητας στη ζωή ενός παιδιού δεν είναι κάτι απλό. Με έναν μόνο ενήλικα στο ρόλο του γονέα η ανατροφή των παιδιών αποτελεί μια ιδιαιτέρως απαιτητική υπόθεση.

Αν ανήκεις στην κατηγορία των γονιών που μεγαλώνουν μόνοι τους τα παιδιά τους (ο επίσημος όρος στα ελληνικά είναι «μονογονέας»), θα βρεις εξαιρετικά χρήσιμες τις παρακάτω 12 συμβουλές, που στην πλειοψηφία τους αφορούν όλους τους γονείς ανεξαρτήτως οικογενειακής κατάστασης. Ακολουθώντας αυτές τις συμβουλές θα βελτιωθεί σημαντικά η σχέση σου με τα παιδιά σου και η οικογενειακή σας ζωή.

#1 Μην αμελείς τη φροντίδα του εαυτού σου

Πριν κάνεις οτιδήποτε άλλο, πρέπει να ακούς και να ικανοποιείς επαρκώς τις δικές σου ανάγκες. Μόνο αν ξεκουράζεσαι αρκετά και έχεις καλή υγεία μπορείς να δώσεις στα παιδιά σου τον καλύτερό σου εαυτό.

Πολλοί γονείς έχουν την τάση να δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες των παιδιών τους αφήνοντας τις δικές τους σε δεύτερη μοίρα, κάτι που τους οδηγεί σε έναν ατέρμονα κύκλο όπου η εξάντληση διαδέχεται το συναίσθημα ανικανότητας και ανεπάρκειας, και το αντίστροφο.

Τα παιδιά σου εξαρτώνται από εσένα, εναπόκειται λοιπόν σε σένα το να είσαι κατάλληλα εφοδιασμένος και προετοιμασμένος για να αναλάβεις αυτή την ευθύνη.

#2 Ένωσε τις δυνάμεις σου με άλλους μονογονείς

Ίσως νιώθεις κάποιες φορές ότι είσαι ο μοναδικός άνθρωπος που ξέρει πόσο δύσκολο είναι να μεγαλώνει κανείς μόνος του τα παιδιά του. Κι όμως αυτό δεν είναι αλήθεια.

Προσπάθησε να βρεις κι άλλους μονογονείς στο δήμο σου ή στην ευρύτερη περιοχή· από το σχολείο των παιδιών και τις εξωσχολικές δραστηριότητες ή ακόμα και μέσω Facebook, όπου μπορεί να υπάρχουν ή να δημιουργηθούν με δική σου πρωτοβουλία ομάδες γονέων, οι οποίοι συμπαραστέκονται ο ένας στον άλλο και ανταλλάσσουν συμβουλές και χρήσιμες πληροφορίες.

Κάποιοι από αυτούς τους γονείς ίσως είναι πρόθυμοι να κανονίσουν τη φύλαξη των παιδιών σας εκ περιτροπής ή να οργανώσουν ομάδες παιχνιδιού για συνομήλικα παιδιά ή ακόμα και να εξυπηρετήσουν με το αυτοκίνητο, αν κάνετε τακτικά κάποιες κοινές διαδρομές.

Ενώνοντας τις δυνάμεις σου με τους άλλους γονείς δημιουργείς σχέσεις με αμοιβαία οφέλη.

#3 Δημιούργησε μια ομάδα

Συμπληρώνοντας την παραπάνω συμβουλή, αξίζει να επισημάνουμε ότι δεν είναι απαραίτητο να περιοριστείς κρατώντας επαφή μόνο με γονείς που βρίσκονται στην ίδια θέση με εσένα. Μπορείς να πάρεις την πρωτοβουλία να φτιάξεις μια ομάδα αποτελούμενη από οικογένειες διαφορετικών τύπων, που ίσως έχουν άλλα κοινά μεταξύ τους.

Επιδίωξε να γνωρίσεις άλλους γονείς στον παιδότοπο, στην εκκλησία ή στις εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών σου. Εντάσσοντας την οικογένειά σου σε μια ομάδα που περιλαμβάνει διάφορους τύπους ανθρώπων και οικογενειών, φέρνεις στη ζωή σου και στη ζωή των παιδιών σου ποικιλομορφία και νέες εμπειρίες.

#4 Δέξου βοήθεια

Μην προσπαθείς να γίνεις υπερήρωας και να τα κάνεις όλα μόνος σου. Σίγουρα θα υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι στη ζωή σου που νοιάζονται για σένα και τα παιδιά σου και προτίθενται να σε βοηθήσουν. Φρόντισε να τους πεις ξεκάθαρα σε ποια θέματα χρειάζεσαι περισσότερη βοήθεια.

Σκέψου το: Είναι σημαντικότερο για σένα να σου φέρνει κάποιος φαγητό μια-δυο φορές την εβδομάδα; Μήπως να πηγαίνει τα παιδιά στο σχολείο; Ή μήπως αυτό που έχεις περισσότερη ανάγκη είναι να σου κρατάει τα παιδιά πού και πού για να ξεκουράζεσαι και να έχεις λίγο χρόνο για τον εαυτό σου;

Δεν είναι ντροπή να ζητάς βοήθεια και να δέχεσαι την έμπρακτη συμπαράσταση εκείνων που σε αγαπούν. Κανείς δε θα θεωρήσει ότι είσαι αδύναμος ή ανίκανος να τα βγάλεις πέρα. Παραμένεις καλός γονιός όταν βρίσκεις εναλλακτικές λύσεις και όταν επιτρέπεις στους άλλους να σου δίνουν χρόνο για μια ανάπαυλα από την απαιτητική καθημερινότητα.

#5 Βάλε τη φαντασία σου να δουλέψει στο θέμα της φύλαξης των παιδιών

Το να μεγαλώνεις παιδιά έχοντας μόνο μια πηγή εσόδων είναι σίγουρα πρόκληση, ειδικά αν συνυπολογίσει κανείς τα κόστη της φύλαξης των παιδιών τις ώρες που εργάζεσαι. Ίσως όμως μπορείς να βρεις πιο οικονομικές λύσεις, αν σκεφτείς κι άλλους, πέρα από τους γνωστούς τρόπους φύλαξης των παιδιών.

Για παράδειγμα, αν έχεις ένα επιπλέον δωμάτιο στο σπίτι σου, μπορείς να το παραχωρήσεις σε κάποιον φοιτητή με αντάλλαγμα να σου κρατάει τα παιδιά σε τακτική βάση.

Μια άλλη ιδέα, που μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία κυρίως κατά τη διάρκεια των σχολικών διακοπών, είναι να αναζητήσεις κι άλλες οικογένειες που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα με σένα και να μοιραστείτε την ευθύνη:

Όλα τα παιδιά θα πηγαίνουν εκ περιτροπής σε διαφορετικό σπίτι κάθε μέρα της εβδομάδας κι έτσι και οι γονείς θα μπορούν να δουλεύουν χωρίς να νοιάζονται για τα έξοδα της φύλαξης και τα παιδιά θα περνούν καλά παίζοντας μεταξύ τους.

Ανάλογα με τον κύκλο των φίλων και γνωστών σου μπορείς να σκεφτείς κι άλλες ιδέες για να μειώσεις τα κόστη της φύλαξης των παιδιών.

#6 Εδραίωσε μια καθημερινή ρουτίνα

Μπορεί η ρουτίνα για τους ενήλικες να έχει αρνητική έννοια, για τα παιδιά όμως είναι εξαιρετικά σημαντικό να εφαρμόζουν μια ακολουθία ενεργειών που επαναλαμβάνεται κάθε μέρα.

Το να ξέρουν τι τα περιμένει καθημερινά, τους δίνει σιγουριά και μια αίσθηση ελέγχου στη ζωή τους. Κι αυτή η ρουτίνα έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία στο πλαίσιο της μονογονεϊκής οικογένειας.

Αν τα παιδιά πρέπει να πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και τα φροντίζουν διαφορετικοί άνθρωποι κάθε φορά, η ζωή τούς φαίνεται χαοτική και απρόβλεπτη. Η καθιέρωση μιας ρουτίνας κι ενός καθημερινού προγράμματος, που θα τηρούνται όσο το δυνατόν περισσότερο, τους προσφέρει την κανονικότητα και την ηρεμία που έχουν ανάγκη.

Η ρουτίνα περιλαμβάνει σύντομες δραστηριότητες πριν και μετά το σχολείο, την προκαθορισμένη ώρα των γευμάτων και του ύπνου, μικροδουλειές καθώς και κάποιες ξεχωριστές δραστηριότητες για το σαββατοκύριακο.

Φυσικά η ρουτίνα και το καθημερινό πρόγραμμα μπορούν να αλλάξουν όταν προκύπτουν έκτακτες δραστηριότητες ή σε περίοδο γιορτών και διακοπών. Ωστόσο, αφού παρέλθει ο λόγος της αλλαγής πρέπει να επιστρέψετε στο προκαθορισμένο σας πρόγραμμα.

Όταν τα παιδιά γνωρίζουν το συνηθισμένο τους πρόγραμμα, θα αντιστέκονται πολύ λιγότερο στην εφαρμογή του και οι μέρες θα κυλούν ομαλά, σε αντίθεση με την περίπτωση που θα προσπαθείς να τους επιβάλεις κάθε μέρα διαφορετικό πρόγραμμα.

#7 Επίβαλε την εφαρμογή των κανόνων και των ορίων που θέτεις

Η τήρηση των κανόνων και η ύπαρξη σαφών ορίων στη ζωή των παιδιών είναι κάτι στο οποίο εσύ είσαι συνεπής, όμως τι συμβαίνει αν κατά καιρούς αναλαμβάνουν τη φροντίδα των παιδιών διαφορετικοί άνθρωποι;

Όταν παροδικά είναι υπεύθυνος για τα παιδιά σου ο άλλος τους γονιός, οι παππούδες ή μια κοπέλα, πρέπει όλοι να θέτουν τα ίδια σαφή όρια και να επιβάλουν την πειθαρχία με παρόμοιο τρόπο. Ενημέρωσε όσους φροντίζουν κατά καιρούς τα παιδιά σου σχετικά με τους κανόνες που εφαρμόζεις στο σπίτι και συμφώνησε μαζί τους σε μια κοινή προσέγγιση διατήρησης της πειθαρχίας.

Όταν ένα παιδί συνειδητοποιήσει ότι με καθέναν από εκείνους που το φροντίζουν ισχύουν διαφορετικοί κανόνες, τότε θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί αυτή την ασυμφωνία, δημιουργώντας προβλήματα στη συμπεριφορά του, στην επιβολή της πειθαρχίας και στη θέσπιση ορίων, ακόμα και στο σπίτι σας.

#8 Ξεπέρασε τις ενοχές σου

Για κάθε μονογονέα είναι αδύνατο να καλύψει το ρόλο και των δύο γονιών, όσο σκληρά κι αν προσπαθεί. Αν κι εσύ έχεις τη μάταιη προσδοκία να είσαι μητέρα και πατέρας για τα παιδιά σου, είναι προτιμότερο να πάψεις να προσπαθείς άδικα. Αντί να σκέφτεσαι ό,τι δεν έχεις καταφέρει και ό,τι δεν μπορείς να κάνεις καθημερινά για τα παιδιά σου, είναι προτιμότερο να σκέφτεσαι τι μπορείς να κάνεις και τι έχεις πετύχει ως τώρα.

Μην πιστέψεις ότι η ζωή είναι ευκολότερη ή καλύτερη με τους δύο γονείς. Αυτή η γενικολογία αγνοεί παραμέτρους της οικογενειακής ζωής που είναι εξίσου σημαντικές. Εφόσον είσαι ο μόνος γονιός που παρέχει τα απαραίτητα στα παιδιά σου, είσαι και ο μόνος που χρειάζονται.

Μην βαλτώνεις λοιπόν στις τύψεις και τις ενοχές. Απόκτησε τον έλεγχο της ζωής σου και πίστεψε ότι είσαι ο καλύτερος γονιός, αφού είσαι παρών και δίνεις χρόνο για τα παιδιά σου σε καθημερινή βάση.

Θες κάποια στήριξη και βοήθεια; Δες εδώ

#9 Απάντησε στις ερωτήσεις των παιδιών με ειλικρίνεια

Είναι πολύ πιθανό τα παιδιά σου να έχουν ερωτήσεις σχετικά με την κατάσταση στο σπίτι σας και να αναρωτιούνται γιατί τα πράγματα είναι διαφορετικά στις οικογένειες των φίλων τους. Όταν σε ρωτήσουν, μην προσπαθήσεις να εξιδανικεύσεις τα πράγματα δίνοντάς τους μια απάντηση που δεν είναι ακριβής.

Ανάλογα με την ηλικία τους, εκμεταλλεύσου κάθε ευκαιρία που σου δίνεται για να τους εξηγήσεις την αλήθεια για το τι συνέβη και πώς προέκυψε η τρέχουσα οικογενειακή κατάσταση. Δεν είστε η μόνη οικογένεια με έναν γονιό, ανεξαρτήτως αν η απουσίας του άλλου γονιού οφείλεται στο χωρισμό, στο θάνατο ή σε άλλες συνθήκες που επέβαλε η ζωή.

Από την άλλη μεριά βέβαια, δε χρειάζεται να αναφέρεις περισσότερες λεπτομέρειες από όσες χρειάζεται ή να εκφραστείς αρνητικά για τον άλλο γονιό.

Προσπάθησε να είσαι ειλικρινής, αληθινός και συγκεκριμένος στις απαντήσεις σου. Τα παιδιά σου θα επωφεληθούν από την ευθύτητά σου και όχι από μια ιστορία που έβγαλες από το μυαλό σου.

#10 Φέρσου στα παιδιά σύμφωνα με το ρόλο τους

Όταν δεν έχεις κάποιο σύντροφο στη ζωή σου, είναι δυστυχώς δελεαστικό να στρέφεσαι στα παιδιά σου για να βρεις τη συντροφικότητα, την παρηγοριά και τη συμπαράσταση που σου λείπουν. Όμως τα παιδιά σου δεν είναι σε θέση να αναλάβουν αυτό το ρόλο.

Υπάρχουν πολλά στοιχεία στις σχέσεις των ενηλίκων που τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν και να επεξεργαστούν και τα οποία μόνο σύγχυση και δυσαρέσκεια μπορούν να τους προκαλέσουν.

Μην ξεσπάς το θυμό σου στα παιδιά σου. Αξίζει να προσπαθήσεις να διαχωρίσεις τις συναισθηματικές σου ανάγκες από το γονικό σου ρόλο. Αν διαπιστώσεις ότι εξαρτάσαι υπερβολικά από τα παιδιά σου, επιδίωξε να βρεις ενήλικες φίλους ή συγγενείς στους οποίους μπορείς να μιλήσεις για τα προβλήματά σου.

#11 Αναζήτησε πρότυπα

Ως μόνος γονιός είναι αδύνατο να εκπροσωπήσεις και τα δύο φύλα. Προκειμένου να αποτρέψεις τυχόν φοβίες και μια αρνητική εικόνα για το αντίθετο από εσένα φύλο, είναι αναγκαίο να βρεις θετικά πρότυπα αυτού του φύλου για τα παιδιά σου.

Αναζήτησε φίλους ή συγγενείς σου που θα ήταν πρόθυμοι να περνούν χρόνο με τα παιδιά σου. Επίσης ενθάρρυνε τα παιδιά σου να δημιουργήσουν ουσιαστικές σχέσεις με ανθρώπους που εμπιστεύεσαι και τους οποίους εκείνα σέβονται και εκτιμούν.

Ένα θετικό πρότυπο στη ζωή των παιδιών σου μπορεί να επηρεάσει καταλυτικά την πορεία που θα ακολουθήσουν στη ζωή τους, γι’ αυτό φρόντισε να τα φέρνεις καθημερινά σε επαφή με ανθρώπους που μπορούν να αποτελέσουν πρότυπο για εκείνα.

#12 Να είσαι στοργικός και γενναιόδωρος στην επιδοκιμασία

Τα παιδιά σου έχουν ανάγκη την επιδοκιμασία σου και τη στοργικότητά σου σε καθημερινή βάση. Επιδίωξε να περνάς ουσιαστικό χρόνο μαζί τους όσο πιο συχνά γίνεται. Να παίζετε μαζί, να κάνετε βόλτες και να τα ενθαρρύνεις να σου μιλούν και να σου ανοίγονται.

Δώσε τους την επιβεβαίωση που χρειάζονται σε πράγματα που καταφέρνουν καλά, ακόμα κι αν δεν είναι τόσο σπουδαία. Επαίνεσε τις προσπάθειές τους περισσότερο από τα κατορθώματά τους. Αυτό τα ενθαρρύνει να συνεχίσουν να δίνουν προτεραιότητα στην επίμονη προσπάθεια και στη σκληρή δουλειά και να μην τα παρατάνε όταν δεν πετυχαίνουν κάτι αμέσως.

Αξίζει περισσότερο να αφιερώνεις χρόνο και προσπάθεια σε δραστηριότητες που τα παιδιά σου θα θυμούνται για πολύ καιρό παρά να ξοδεύεις χρήματα για να τους πάρεις δώρα.