Νέα Σχολική Χρονιά: Αλλαγές και Μεταβάσεις στη σχολική ζωή

Κάθε νέα ακαδημαϊκή χρόνια συνεπάγεται μεταβάσεις και αλλαγές για τα παιδιά.

Το καλοκαίρι πλησιάζει στο τέλος του και για πολλούς ανθρώπους θα σημάνει διαφορετικές εξελίξεις. Πάντα το τέλος αυτής της περιόδου είναι συνυφασμένο με αλλαγές σημαντικές έως και καθοριστικές για τη μετέπειτα ζωή. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για παιδιά και εφήβους. Οι μεταβάσεις δεν είναι εύκολες για κανέναν άλλωστε!

Η πρώτη φορά

Για κάποια παιδιά θα είναι η πρώτη φορά που θα πρέπει να αποχωριστούν έστω και για λίγες ώρες την ασφάλεια του σπιτιού τους πηγαίνοντας στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο.

Για άλλα θα σημάνει το τέλος της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και το πέρασμα στην επόμενη βαθμίδα. Στη λήξη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (Γ Γυμνασίου), κάποιοι έφηβοι θα κληθούν να επιλέξουν μεταξύ γενικού ή επαγγελματικού λυκείου. Τέλος, είναι και οι νέοι άνθρωποι, οι οποίοι θα πρέπει να πάρουν αποφάσεις. Σπουδές; Στρατό; Εργασία; Μεταπτυχιακό; Εσωτερικό; Εξωτερικό;

Θεωρώ πως όλες αυτές οι μεταβάσεις δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τους φορείς εκπαίδευσης: οικογένεια, σχολείο, πολιτεία κ.ο.κ.

Οι γονείς, αρχικά, θεωρούν ότι όλες οι παραπάνω μεταβάσεις λειτουργούν αυτόματα τρόπον τινά χωρίς να εξετάζουν το ψυχικό κόστος που αυτές επιφέρουν.

Λογικό είναι ένα παιδί με το πέρας του δημοτικού να προχωρήσει στο γυμνάσιο ή να πάει στο επαγγελματικό λύκειο, επειδή «πιάνουν τα χέρια του» ή να σπουδάσει νομική, επειδή ο μπαμπάς είναι δικηγόρος. Έτσι, κάπως μοιραία, αβασάνιστα.

Εν συνεχεία και παράλληλα, το σχολείο μεριμνά πλημμελώς. Επαφίεται στην ευαισθησία και το φιλότιμο κάποιων μεμονωμένων εκπαιδευτικών που ακόμα νιώθουν «ζωντανοί» και όχι απλά διεκπεραιωτές κάποιας διδακτέας ύλης. Αλλά και όταν αυτοί οι φιλότιμοι άνθρωποι αναλαμβάνουν να επιτελέσουν έργο εμψυχωτή –ενίοτε και ψυχολόγου ή life coach– δεν διαθέτουν το απαραίτητο επιστημονικό υπόβαθρό για να το πράξουν στη σωστή του βάση.

Τέλος, η πολιτεία, η κεντρική διοίκηση, το υπουργείο κοντολογίς, έχει αποσύρει τον προβληματισμό του από αυτά τα θέματα. Η κρίση έχει φέρει στην επιφάνεια άλλα ζητήματα, αυτά της απλής οικονομικής επιβίωσης των εκπαιδευτικών, των διορισμών, του νέου συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και οι μαθητές πού; Έχουμε τελικά μαθητοκεντρικό σύστημα εκπαίδευσης;

Τα μεγαλύτερα παιδιά

Ας σταθούμε όμως περισσότερο στα μεγαλύτερα παιδιά.

Οι προβληματισμοί των παιδιών που μεταβαίνουν από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο ή από το Γυμνάσιο στο Λύκειο προσδιορίζουν τόσο τους γνωστικούς όσο και τους συναισθηματικούς παράγοντες αυτής της αλλαγής. Αυτή η περίοδος συμπίπτει με την εφηβεία, η οποία αποτελεί από μόνη της μια μεταβατική φάση από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωση.

Πρόκειται για μια εξελικτική περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας συμβαίνουν πολλές βιολογικές και συναισθηματικές αλλαγές. Ο έφηβος μαθητής κατακλύζεται από έντονα και ευμετάβλητα συναισθήματα. Συχνά γίνεται επιθετικός, ιδιαίτερα απέναντι στους γονείς και στους καθηγητές του, δοκιμάζοντας με αυτόν τον τρόπο την αντοχή τους αλλά και το πώς αυτοί θα αντιδράσουν σε αυτήν την προσπάθεια.

Ταυτόχρονα, ίσως αναπολεί την παιδική του ηλικία, επιστρέφοντας σε παλιότερες συμπεριφορές, αναζητώντας τη θαλπωρή και την τρυφερότητα που είχε, όταν ήταν παιδί. Εύκολα καταλαβαίνουμε ότι οι δύο αυτές αντιθετικές συμπεριφορές δυσκολεύουν τους εφήβους, οι οποίοι καταβάλουν προσπάθεια να αποχωριστούν τους γονείς, την παιδικότητά τους καθώς και να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις του σχολείου.

Για τους λόγους αυτούς, οφείλουν γονείς, εκπαιδευτικοί και πολιτεία να στέκονται πλάι στους μαθητές και να μην «παίζουν» με τις ευαίσθητες ψυχικές τους ισορροπίες. Άλλωστε όλοι υπήρξαμε κάποτε μαθητές. Ίσως το αν προχωρήσαμε λιγότερο ή περισσότερο «εύκολα» στη ζωή μας να συνδέεται άμεσα με τη διαχείριση των μεταβάσεων στης μαθητικής μας ζωής.