Προσωπικά όρια: 5 Συμβουλές για να έχεις την Ηρεμία σου

Η σημασία του να βάζεις τα όρια σου.

Φαντάσου για λίγο το εξής σενάριο: Γυρνάς στο πατρικό σου για κάποιο γιορτινό τραπέζι. Οι γονείς σου δύσκολα συγκρατούν τον ενθουσιασμό τους, όμως ο δικός σου ενθουσιασμός δεν είναι το ίδιο υψηλός.

Γιατί όμως; Οι γονείς σου σε μεγάλωσαν, θυσίασαν τα πάντα για σένα (και πρόθυμα στο υπενθυμίζουν κάθε 10 λεπτά) και ανυπομονούν να σε σφίξουν στην αγκαλιά τους.

Το πρόβλημα, είναι πως ετοιμάζεσαι για επιτήρηση. Τα σχόλια σου και οι πράξεις σου αντιμετωπίζονται συχνά με διακριτική κριτική και διορθώσεις. Άλλωστε οι γονείς σου «ξέρουν καλύτερα».

Το σκηνικό επαναλαμβάνεται και για άλλη μια φορά, οπότε τι κάνεις;

Προσπαθείς εμμονικά να τους εξηγήσεις γιατί πρέπει να σταματήσουν να σου φέρονται σα μικρό παιδί και παράλληλα, γεύεσαι μέσα σου μια πικρία καθώς η αυτοπεποίθηση σου πέφτει στα τάρταρα.

Καταστάσεις σαν και αυτή, μπορούν να αντιμετωπιστούν κομψά και ειρηνικά εφαρμόζοντας μια απλή πρακτική: Θέτοντας όρια.

Οκ, στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο απλό, ειδικά αν ανήκεις στην κατηγορία των ανθρώπων που οι ψυχολόγοι ονομάζουν συνεξαρτημένους (codepentent). Όμως πρέπει να το κάνεις.

Τι σημαίνει συνεξαρτημένος;

Συνεξαρτημένος είναι κατά κάποιο τρόπο, ο άνθρωπος που αφήνει τη συμπεριφορά κάποιου άλλου να τον επηρεάσει και ως αποτέλεσμα τού γίνεται εμμονή να ελέγξει τη συμπεριφορά αυτή. Ως ένας άλλος μεσσίας, ο συνεξαρτημένος άνθρωπος αναλαμβάνει την ευθύνη για τα προβλήματα, τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα κάποιου άλλου.

Η δυναμική αυτή σχηματίζεται όταν κάποιος εξαρτάται υπερβολικά από τους άλλους για αποδοχή και επιβεβαίωση. Δημιουργείται έτσι μια σχέση, μέσα στην οποία ο συνεξαρτημένος υποχωρεί ευκολότερα και αισθάνεται διαρκώς πως οι ανάγκες του δεν καλύπτονται και οι επιθυμίες του δε γίνονται σεβαστές.

Τα παραδείγματα είναι άπειρα και αρκετά διαφορετικά, αλλά το μοτίβο παραμένει το ίδιο. Η προσπάθεια να αλλάξεις τη συμπεριφορά ανθρώπων που κατά βάθος γνωρίζεις ότι δε θα αλλάξουν.

Οικογένεια, φίλοι, συνάδελφοι, ερωτικοί σύντροφοι. Διάφορων ειδών σχέσεις μπορούν να σχηματίσουν και να συντηρήσουν αυτή την εξάρτηση ανάμεσα σε δύο ανθρώπους. Και η λύση στο πρόβλημα αυτό δεν είναι άλλη από τη σωστή οριοθέτηση.

Τα όρια λοιπόν παίζουν κρίσιμο ρόλο στις ποιοτικές και ώριμες σχέσεις.

#1 Αναγνώρισε πως υπάρχει ανάγκη να θέσεις τα όρια σου

Για να αρχίσεις να βάζεις τα όρια σου πρέπει πρώτα να καταλάβεις σε ποια σημεία χρειάζονται αυτά ώστε να αποφύγεις τη χειραγώγηση και τη συναισθηματική εκμετάλλευση.

Για να το πετύχεις, θα πρέπει πρώτα να εστιάσεις στο συναίσθημα που νιώθεις και που κάνει την οριοθέτηση απαραίτητη.

Για παράδειγμα, στο πιο πάνω σενάριο με τους γονείς, η ανάγκη προέρχεται από την αγανάκτηση του να νιώθεις πως μόνιμα κρίνεσαι και αξιολογείσαι και την αίσθηση πως τους απογοητεύεις. Δύο συναισθήματα που δυσκολεύουν την συναισθηματική σύνδεση με τους γονείς και που πολύ συχνά οδηγούν σε σύγκρουση μαζί τους.

Θες να μάθεις να βάζεις τα όρια σου; Δες εδώ

#2 Επικοινώνησε αποτελεσματικά τα όρια σου και τα συναισθήματα σου

Εδώ ξεκινούν τα δύσκολα, κυρίως επειδή πάντα υπάρχει η πιθανότητα κάποιος να ενοχληθεί, ή και να πληγωθεί συναισθηματικά όταν θέτεται ένα όριο. Παρ’ όλα αυτά είναι κάτι που πρέπει να γίνει.

Για αυτό το λόγο θα πρέπει πρώτα να επικοινωνείς τα συναισθήματα πίσω από αυτό, χωρίς να γίνεσαι επιθετικός. Και υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για να τα εκφράσεις.

1) Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει με ένα συναίσθημα.

2) Δίνεις στον άλλο να καταλάβει με ποιον τρόπο η συμπεριφορά του σε επηρεάζει.

Η αποτελεσματική επικοινωνία παίζει κρίσιμο ρόλο. Ο στόχος δεν είναι να κριτικάρεις τη συμπεριφορά κάποιου άλλου αλλά να του δώσεις να καταλάβει το λόγο που μπαίνει ένα όριο και τον βοηθάει να το δεχτεί πιο εύκολα.

Όταν λοιπόν έρθει η κρίσιμη στιγμή, άσε τον εαυτό σου ευάλωτο. Έκφρασε τα συναισθήματα σου και ετοιμάσου να ακούσεις και να κατανοήσεις και την άλλη πλευρά.

# 3 Απάντησε με θετικότητα

Εκεί που τα όρια δυσκολεύουν δεν είναι όταν ερχόμαστε σε επαφή με αγνώστους, αλλά με αγαπημένα πρόσωπα. Με την κοπέλα σου, τον αδερφό σου, το κολλητό σου ή τη μητέρα σου.

Είναι λοιπόν σημαντικό να τονίσεις τα θετικά αποτελέσματα του ορίου.

Για παράδειγμα η τάση των γονιών σου για κριτική σε ενοχλεί, έτσι τους ζητάς να αποφύγουν συγκεκριμένα ευαίσθητα θέματα και δηλώνεις πως όποτε η συζήτηση πηγαίνει προς τα εκεί εσύ θα φεύγεις από το δωμάτιο ή και από το σπίτι, αφού τους δώσεις να καταλάβουν πως νιώθεις και γιατί το κάνεις.

Έπειτα, είναι σημαντικό να εκφραστείς θετικά και να τους δείξεις πως είναι η συμπεριφορά που σε ενοχλεί και όχι εκείνοι και πως το αποτέλεσμα θα είναι λιγότερες εντάσεις και καυγάδες.

Αυτό που πρέπει να θυμάσαι, είναι πως θέτοντας όρια αλλάζεις τη δική σου συμπεριφορά όχι τη δική τους. Δεν προσπαθείς να τους ελέγξεις ή να τους αλλάξεις.

#4 Τα όρια δεν διαπραγματεύονται

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως πρέπει να μείνεις στη θέση σου και να εκφραστείς με πάθος, διαύγεια, θετικότητα και κυρίως με αποφασιστικότητα.

Το τελευταίο παίζει κρίσιμο ρόλο. Αν δεν δείξεις αποφασισμένος και δυναμικός τότε πολύ πιθανό να προσπαθήσουν να σε κάνουν να υποχωρήσεις.

Αν λοιπόν συναντήσεις μεγάλη αντίσταση, επίστρεψε στο βήμα 2 και 3 και υπενθύμισε πως νιώθεις και πιο είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Και αν χρειαστεί, ότι και αν σου πουν επαναλάμβανε συνεχώς τη θέση σου και τα συναισθήματα σου, σαν τη κολλημένη βελόνα ενός γραμμόφωνου που έχει κολλήσει.

Θυμήσου, όλοι μπορούν να διαφωνήσουν με γεγονότα και απόψεις όμως κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει με ένα συναίσθημα.

#5 Αν χρειαστεί κόψε επαφές

Ίσως το δυσκολότερο αλλά και το πιο σημαντικό βήμα. Αν θέτεις συνεχώς τα όρια σου αλλά η κοπέλα σου, ο φίλος σου ή η οικογένεια σου τα καταπατούν συνεχώς και δεν τα σέβονται, τότε θα χρειαστεί να λάβεις μια δύσκολη απόφαση.

Να απομακρυνθείς και αν χρειαστεί να κόψεις επαφές.

Αυτό μπορεί να σημαίνει πως αποφεύγεις κάθε επικοινωνία και αν χρειαστεί, να μπλοκάρεις τα τοξικά αυτά πρόσωπα από τα social media.

Βέβαια η αλήθεια είναι πως με γονείς, αδέρφια και συγγενείς εν γένει το να κόψεις επαφές είναι δύσκολο. Αν μη τι άλλο αν και αξίζει να κόψεις αρκετές φιλίες ή σχέσεις που είναι τοξικές, με την οικογένεια αλλάζει λίγο. Είναι καλύτερο να απομακρυνθείς και να διατηρήσεις την απόσταση σου αλλά όχι να κόψεις εντελώς επαφές.

Ότι και να γίνει όμως, η προτεραιότητα σου είναι τα όρια σου.

Καθώς αναλογίζεσαι που, πότε και πως να θέσεις όρια στις σχέσεις σου με τους άλλους πάντα να θυμάσαι το εξής: αλλάζεις τη δική σου αντίδραση και συμπεριφορά, όχι τη δική τους.

Αν μη τι άλλο, οι αποφάσεις που παίρνεις, οι επιλογές σου και η συμπεριφορά σου είναι το μοναδικό πράγμα που πραγματικά μπορείς να ελέγξεις.