Εγωισμός: ο χειρότερος εχθρός σου

Όπου κι αν είσαι, ότι κι αν κάνεις, ο χειρότερος εχθρός σου είναι πάντα μαζί σου: ο εγωισμός.

«Όχι για μένα», σκέφτεσαι. «Κανείς δεν θα έλεγε ότι ο εγωισμός μου είναι μεγάλος». Και θεωρείς ότι είσαι ένα καλά ισορροπημένο άτομο.

Αλλά σε κάθε άτομο με φιλοδοξίες, ταλέντα, πάθος και ικανότητες, ο εγωισμός έρχεται πακέτο. Ακριβώς αυτό που μας κάνει τόσο καλούς στη σκέψη, την πράξη, τη δημιουργία και μας οδηγεί στην κορυφή, είναι κι αυτό που μας κάνει ευάλωτους στα σκοτεινά σημεία της ψυχής μας.

Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν τον όρο εγωιστής για να αναφερθούν σε κάποιον που είναι επικίνδυνα εστιασμένος στον εαυτό του, χωρίς να τον ενδιαφέρει τίποτα άλλο. Εμάς δεν μας ενδιαφέρει όμως ο κλινικός ορισμός.

Ο εγωισμός που βλέπουμε κυρίως γύρω μας έχει έναν πιο απλό ορισμό και νόημα: η μη υγιής πίστη στην σημαντικότητά μας. Όταν δηλαδή η αυτοπεποίθηση γίνεται αλαζονεία. 

Πέρα από τους ορισμούς

Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι δεν είμαστε εγωμανείς, αλλά ο εγωισμός είναι στη ρίζα κάθε προβλήματος και εμποδίου που αντιμετωπίζουμε, από το γιατί δεν μπορούμε να νικήσουμε στο γιατί χρειάζεται να κερδίζουμε κάθε φορά, ακόμα και εις βάρος των άλλων.

Συνήθως όμως δεν το βλέπουμε έτσι. Θεωρούμε ότι κάποιος άλλος ευθύνεται για τα προβλήματά μας, οι άλλοι άνθρωποι. Λειτουργούμε σαν άρρωστοι που αγνοούν την αιτία της ασθένειάς τους.

Σε κάθε φιλοδοξία και στόχο που έχουμε (μικρό ή μεγάλο), ο εγωισμός είναι εκεί, υποσκάπτοντας εμάς τους ίδιους στη διαδρομή να πετύχουμε αυτά που θέλουμε.

Ο εγωισμός είναι εχθρός αυτών που θέλουμε αλλά και αυτών που έχουμε: του να γίνουμε καλοί σε κάποια τέχνη ή ασχολία. Του να γίνουμε δημιουργικοί. Του να δουλεύουμε αρμονικά με τους άλλους. Του να δείχνουμε αφοσίωση και υποστήριξη. Του να επαναλάβουμε την επιτυχία. Η στιγμή που πιστεύουμε στο μεγαλείο μας, είναι η στιγμή που τελειώνει η δημιουργικότητά μας.

Ο εγωισμός μπορεί να παραλληλιστεί με τον αλκοολισμό. Ο εγωιστής δεν παραπατάει, δεν πέφτει πάνω στα έπιπλα, δεν μπλέκει τα λόγια του. Αντίθετα, γίνεται όλο και περισσότερο αλαζόνας. Και μερικοί άνθρωποι που δεν γνωρίζουν τι κρύβεται κάτω από αυτή την συμπεριφορά, μπερδεύουν την αλαζονεία για δύναμη και αυτοπεποίθηση.

Αν ο εγωισμός είναι η φωνή που μας λέει ότι είμαστε καλύτεροι απ’ ότι είμαστε στην πραγματικότητα, τότε μπορούμε να πούμε ότι ο εγωισμός εμποδίζει την πραγματική επιτυχία καθώς αποτρέπει την ευθεία και ειλικρινή επικοινωνία με τον κόσμο γύρω μας. Κάπου είχα διαβάσει ότι ο εγωισμός είναι ο συνειδητός διαχωρισμός μας από τα πάντα.

Πως λειτουργεί

Ο τρόπος που λειτουργεί αρνητικά αυτός ο διαχωρισμός είναι συγκεκριμένος: Δεν μπορούμε να δουλέψουμε με τους άλλους αν έχουμε χτίσει τοίχους. Δεν μπορούμε να βελτιώσουμε τον κόσμο αν δεν τον καταλαβαίνουμε αυτόν και τον ίδιο μας τον εαυτό. Δεν μπορούμε να δεχτούμε την κριτική και το feedback αν μας είναι αδύνατο (ή δεν μας ενδιαφέρει) να ακούμε τις εξωτερικές πηγές.

Δεν αναγνωρίζουμε ευκαιρίες –ούτε δημιουργούμε- αν αντί να βλέπουμε ότι είναι μπροστά μας, εμείς ζούμε μέσα στη φαντασία μας. Χωρίς μια ακριβή απεικόνιση των δικών μας ικανοτήτων συγκρινόμενες με των άλλων, αυτό που έχουμε δεν είναι αυτοπεποίθηση, αλλά αυταπάτες.

Πως μπορούμε να αγγίξουμε, να παρακινήσουμε, να καθοδηγήσουμε άλλους ανθρώπους, αν δεν μπορούμε να σχετιστούμε με αυτούς και τις ανάγκες τους, καθώς έχουμε χάσει επαφή με τις δικές μας;

Θες να ξεπεράσεις όσα σε κρατάνε πίσω; Δες εδώ

Έχει κάποιο όφελος;

Μόνο ένα όφελος προσφέρει ο εγωισμός –καθώς με βεβαιότητα δεν έχει κάποιο παραγωγικό αποτέλεσμα. Κι αυτό είναι η ανακούφιση:

Το να κάνεις σπουδαία δουλειά (είτε στην τέχνη, είτε στα σπόρ, είτε στις business) είναι συχνά πολύ τρομακτικό. Ο εγωισμός απαλύνει αυτό το φόβο. Αποτελεί θεραπεία για την ανασφάλεια. Αντικαθιστά τα υπερβολικά και ανασφαλή κομμάτια τους εαυτού μας με την φλυαρία και την ευαρέσκεια, ο εγωισμός μάς λέει αυτό που θέλουμε να ακούσουμε, όταν θέλουμε να το ακούσουμε.

Σίγουρα όμως κι αυτό είναι μόνο ένα πρόχειρο τσιρότο με βραχύβια ζωή. Κι αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να μάθουμε να τον πολεμάμε.