«Λάθε βιώσας»: Ζήσε για σένα, όχι για τους άλλους

Ζήσε με τρόπο που σε κάνει ευτυχισμένο, όχι όπως θέλουν οι άλλοι.

Η μεγάλη πλειοψηφία επιτυχημένων ανθρώπων που έζησε ποτέ, είναι άνθρωποι που δεν έχεις ακούσει ποτέ σου. Αν μάλιστα εστιάσουμε κι άλλο για ευτυχισμένους επιτυχημένους ανθρώπους, τότε είναι ακόμα πιο σπάνιο να τους ξέρουμε.

Ο λόγος είναι ότι πολύ μικρός αριθμός ιστοριών, περιστατικών και βιογραφιών φτάνει στα βιβλία ιστορίας ή διαδίδεται από στόμα σε στόμα. Και εξ ορισμού, όσοι έψαξαν δόξα και περιουσία μεγαλύτερη απ’ ότι χωράει ο ανθρώπινος νους, συχνά υπερπροβάλλονται σε σχέση με τους άλλους.

Δεν αναφερόμαστε εδώ σε ανθρώπου που είχαν ταλέντο και ένιωθαν αρκετοί. Ή για αυτούς που απολάμβαναν το παιχνίδι τους, την τέχνη τους, την επιστήμη τους.

Αναφερόμαστε στον CEO που απαντάει στις χαζές ερωτήσεις των μετόχων στις συνελεύσεις με παραιτημένη περιφρόνηση. Αναφερόμαστε στους διάσημους που πασχίζουν να αποκτήσουν την αγάπη του κόσμου και χάνουν την ικανότητα να είναι σε μια ποιοτική σχέση με ένα άτομο. Αναφερόμαστε στα ατελείωτα reunions καλλιτεχνών που απλά δεν μπορούν να δεχτούν ότι πέρασε η μπογιά τους.

Δεν χρειάζεται όμως να είναι έτσι. Δεν υπάρχει κάποιος νόμος που να υποχρεώνει την ιστορία να οδηγηθεί εκεί, αλλά το γεγονός ότι σχεδόν πάντα καταλήγει έτσι, κάτι μας δείχνει.

Είναι αυτό που ο φιλόσοφος Σένεκας, άνθρωπος που γνώριζε τον πλούτο και τη δύναμη, εννοούσε όταν έλεγε «η δουλεία κατοικεί κάτω από το μάρμαρο και το χρυσό» (σημ: πολυτελή υλικά της εποχής του).

Μαζί με τη μεγάλη επιτυχία λοιπόν έρχεται και μεγάλο κόστος. Πρόκειται συχνά για μια άσβεστη και εξαντλητική επιθυμία που οδηγεί κάποιον στους προβολείς, αλλά και σε σκοτεινά μέρη ταυτόχρονα.

Τι έχουν να κάνουν όμως όλα αυτά με εσένα;

Μα δεν υπάρχει κάποιος του οποίου ζηλεύεις το status και την ευτυχία; Κάποιος που έχει μεγαλύτερη αναγνώριση από εσένα, που πούλησε περισσότερα βιβλία, που κέρδισε περισσότερα μετάλλια, που έβγαλε πιο πολλά λεφτά;

Και όταν σκεφτόμαστε αυτούς τους ανθρώπους, λέμε μέσα μας: «α, τους τυχερούς! Έχουν αυτά που έπρεπε να έχω εγώ».

Είναι όμως αλήθεια αυτό; Ίσως οι τυχεροί να είναι αυτοί που ζουν άσημοι. Οι άνθρωποι που δεν υποφέρουν από τα βάρη που τους προσθέτουν οι άλλοι, από το άγχος της επανάληψης της επιτυχίας, από το κυνήγι του χρήματος, από τους κριτικούς που τους περιμένουν στη γωνία. Οι άνθρωποι που ζουν για τους ίδιους.

Εντωμεταξύ, σύμφωνα με πολλές μελέτες φαίνεται ότι όσο πιο ψηλά ανεβαίνεις εισοδηματικά, τόσο μικρότερο οριακό όφελος υπάρχει στην ευτυχία σου. Όταν καλύψεις τις βασικές (και κάποιες επιπλέον) ανάγκες σου, τα χρήματα μπορούν να κάνουν τα προβλήματα μεγαλύτερα.

Ωστόσο αξίζει να σημειώσουμε εδώ, ότι δεν ισχυρίζομαι ότι το ζητούμενο είναι να μην έχεις στόχους στη ζωή σου. Ίσα ίσα που χρειάζεσαι στόχους, όνειρα και φιλοδοξίες στη ζωή σου. Απλά οι στόχοι σου δεν έχει νόημα να είναι εξωτερικής επιβεβαίωσης (χρήματα, δόξα, status). Για να απολαμβάνεις τη ζωή σου, οι στόχοι σου πρέπει να είναι στόχοι αυτοπραγμάτωσης.

Έτσι το κλειδί όταν βλέπεις ότι, παρ’ όλο που καλύπτεις τις ανάγκες σου, γίνεσαι πιο άπληστος και νιώθεις κατώτερος από τους άλλους, είναι να το σκεφτείς πιο ψύχραιμα.

Μην δίνεις στις φαντασιώσεις περισσότερο βάρος απ’ όσο αξίζουν. Δες τες για αυτό που είναι. Όταν βλέπεις τον εαυτό σου να διψάει για φήμη, πολυτέλεια και μεγάλη ζωή, σταμάτα λίγο και σκέψου πως ακριβώς θα είναι όταν τα αποκτήσεις. Ίσως νομίζεις ότι θα είσαι η εξαίρεση στον κανόνα και ότι θα βρεις την ευτυχία σε αυτό που όλοι οι άλλοι στη ροή της ιστορίας έχουν βρει ότι είναι χίμαιρα. 

Ζήσε για σένα

Το μότο του φιλόσοφου Επίκουρου, που αργότερα ενστερνίστηκε και ο Montaigne, ήταν το «λάθε βιώσας» (μερικές φορές το έχεις ακούσει και ως «λάθρα βιώσας»). Δηλαδή, ζήσε στην αφάνεια, ζήσε με απλότητα. Υπάρχει και ένα παρόμοιο γαλλικό ρητό το: «Pour vivre heureux, vivons caches», που σημαίνει «προκειμένου να ζήσεις ευτυχισμένα, ζήσε κρυμμένος».

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είσαι φτωχός ή αποτυχημένος. Και πάλι μπορείς να είσαι ξεχωριστός. Απλά δεν χρειάζεται να είσαι ο πιο ξεχωριστός. Δεν χρειάζεται να προσπαθείς να κερδίσεις όλους τους άλλους (παρόμοια ταλαιπωρημένους) ανθρώπους, να γίνεις ο πιο γνωστός από όλους όσους ήθελαν να είναι γνωστοί.

Για να βρεις ισορροπία στη ζωή σου, δες εδώ.

Γιατί τελικά τι αξίζει αυτό μακροχρόνια; Πιστεύεις πως θα εκτιμάς τη φήμη σου και τα χρήματά σου όταν πεθάνεις; Πιστεύεις ότι ο Μεγάλος Αλέξανδρος ενδιαφέρεται τι κάνει η Αλεξάνδρεια, η πόλη που ίδρυσε;

Οπότε κάπου εδώ είναι η ισορροπία. Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο να έχεις αρκετά για να καλύπτεις τις ανάγκες σου και το να είσαι εκατομμυριούχος. Στην πρώτη περίπτωση ζεις μια άνετη ζωή που μπορείς να απολαύσεις, στην δεύτερη περίπτωση υπάρχουν πολλές παράμετροι που αντικειμενικά δεν είναι καλές.

Την επόμενη φορά που θα νιώσεις αποτυχία επειδή με τη ζωή σου δεν έκανες ως τώρα τη μεγάλη επιτυχία ή βλέπεις μια πιθανή ευκαιρία ζωής για να ανέβεις να σου ξεφεύγει, ρώτα τον εαυτό σου αν είναι όντως έτσι. Είναι κακή τύχη; Ή μήπως η τύχη σου έκανε μια χάρη;

Άρα δεν χρειάζεται να μοχθείς για να φτάσεις μια ψεύτικη κορφή. Ειδικά αν πρόκειται για μια κορφή που σου είπαν άλλοι ότι πρέπει να θέλεις.

Μην κυνηγάς μια ψεύτικη επιτυχία που δεν θα σε οδηγήσει ουσιαστικά πουθενά. Να έχεις τόση επιτυχία, όση σου επιτρέπει να απολαμβάνεις τη ζωή σου και να ζεις ευτυχισμένα. Αυτή είναι πραγματική ευλογία.