Πως να αξιοποιείς την Κριτική των άλλων, χωρίς να επηρεάζεσαι

Έχουμε πει ξανά, πως η ανατροφοδότηση (feedback) είναι απαραίτητη για την επαγγελματική αλλά και την προσωπική εξέλιξη κάθε ανθρώπου. Και αυτό γιατί η κριτική μας βοηθάει να γνωρίζουμε τι κάνουμε καλά και τι πρέπει να βελτιώσουμε.

Σε προηγούμενο άρθρο λοιπόν, είδαμε πως μπορείς να βοηθήσεις κάποιον και να του δώσεις ανατροφοδότηση με αποτελεσματικό τρόπο.

Όμως, όπως είναι λογικό, δεν έχεις μόνο εσύ συμβουλές, παρατηρήσεις και διορθώσεις για τους άλλους, αλλά και οι άλλοι για σένα. Έτσι, είναι πολύ πιθανό, οι άλλοι να μην είναι τόσο προσεκτικοί στην έκφραση τους και αντί για μια καλοπροαίρετη συμβουλή, αυτό που θα σου πουν, να φανεί περισσότερο ως αυστηρή κριτική απέναντί σου.

Η κριτική λοιπόν, είτε είναι καλοπροαίρετη είτε όχι, είναι αναπόφευκτο μέρος της ζωής και δεν μπορείς να την αποφύγεις, είτε μιλάμε για κριτική στη δουλειά σου, είτε στην προσωπική σου ζωή.

Και παραδόξως, όσο περισσότερα ρίσκα παίρνεις, όσο περισσότερο εξελίσσεσαι και όσα περισσότερα πράγματα κάνεις, τόσο περισσότερη κριτική θα δέχεσαι. Για αυτό το λόγο, αντί να παλεύεις με τις γνώμες και τις απόψεις των άλλων, είναι εξαιρετικά χρήσιμο να μάθεις από αυτές, να τις αξιοποιήσεις υπέρ σου και να αφομοιώσεις γρήγορα το feedback που λαμβάνεις.

Πως λοιπόν μπορείς να το κάνεις αυτό; Να επεξεργάζεσαι καλύτερα και να χωνεύεις πιο άνετα την κριτική που λαμβάνεις;

Ας δούμε μερικές κατευθυντήριες γραμμές.

Μάθε να ακούς προσεκτικά

Η αποτελεσματική επεξεργασία της ανατροφοδότησης ξεκινάει από την ακοή. Η ικανότητα να ακούμε προσεκτικά τους άλλους και να κατανοούμε άμεσα όχι μόνο το τι λένε αλλά και το πως το λένε, είναι κρίσιμη. Ο ένας λόγος είναι πως έτσι δε μένουμε μόνο στα λόγια που είναι και η επιφάνεια, άλλα είμαστε σε θέση να αποκωδικοποιήσουμε πιο αποτελεσματικά και το μη λεκτικό μήνυμα, όπως είναι ο τόνος της φωνής.

Πέρα από αυτό όμως, η προσεκτική ακρόαση σημαίνει επίσης να αφήνεις στην άκρη τις δικές σου απόψεις, προκαταλήψεις και σκέψεις, οι οποίες μπορούν να επισκιάσουν το μήνυμα και να στρέψουν αυτόματα την προσοχή σου στην άμυνα και τον αντίλογο. Η υπερηφάνεια είναι περισσότερο εχθρός μας, παρά φίλος μας, καθώς αντί να μας βοηθήσει να εξελιχθούμε, προτιμάει να μένουμε στάσιμοι.

Ρώτα και κατανόησε την κριτική

Η ανοιχτή στάση στην κριτική και η διάθεση να ακούς, είναι απαραίτητες, αλλά από μόνες τους δε φτάνουν. Χρειάζεται να μπορείς να μπεις σε ένα διάλογο με τον συνομιλητή σου, ώστε να μπορείς να «σκάψεις» για επιπλέον πληροφορίες και φυσικά να κατανοήσεις τι θέλει να πει.

Για να το πετύχεις αυτό, θα χρειαστεί να κάνεις εύστοχες, ανοιχτού τύπου ερωτήσεις.

Οι ανοιχτού τύπου ερωτήσεις είναι εκείνες που ξεκινούν συνήθως με το πώς, το τι και το γιατί. Είναι αναγκαίες γιατί για να τις απαντήσει κανείς, θα χρειαστεί να επεκταθεί και να δώσει αρκετές πληροφορίες. Πληροφορίες πάνω στις οποίες μπορείς να βασιστείς για να συνεχίσεις την κουβέντα, να μάθεις περισσότερα και φυσικά να κάνεις επιπλέον ερωτήσεις ώστε να κατανοήσεις τη θέση του συνομιλητή σου καλύτερα. 

Παρακολούθησε τη συναισθηματική σου αντίδραση στην κριτική

Αυτό που κάνει την αντιμετώπιση οποιασδήποτε κριτικής στο πρόσωπο μας δύσκολη, είναι συνήθως το πως την ερμηνεύουμε.

Αντί να εκλάβουμε μια παρατήρηση ως καλοπροαίρετη συμβουλή ή ως μια βοήθεια, πολλές φορές την παίρνουμε προσωπικά και την αντιλαμβανόμαστε ως απειλή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η όλη διαδικασία να είναι ιδιαίτερα στρεσογόνα και αγχωτική.

Συχνά και μόνο η ιδέα ότι θα μας κρίνουν, είναι αρκετή για να επηρεαστεί το σώμα μας ακριβώς όπως θα επηρεάζονταν αν βρισκόμασταν σε μια κατάσταση σωματικής απειλής, με αποτέλεσμα εκείνη τη στιγμή να νιώθουμε έντονα συναισθήματα όπως θυμό, λύπη, άγχος και ντροπή.

Αυτά τα συναισθήματα είναι τόσο δυνατά που είναι ικανά να τυφλώσουν την αντίληψη μας και να παρεξηγήσουμε ή να καταλάβουμε τελείως διαφορετικά πράγματα από αυτά που θέλουν να μας πουν. Για να αξιοποιήσεις την ανατροφοδότηση όσο καλύτερα γίνεται, είναι σημαντικό να είσαι σε θέση να ελέγχεις και να κατευνάζεις τον εαυτό σου. Και να μπορείς να βάζεις τα συναισθήματα αυτά στο off.

Φυσικά δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται, γιατί τα συναισθήματα δεν ελέγχονται από ένα διακόπτη που βάζεις στο on ή off, κατά το δοκούν. Για να μπορέσεις λοιπόν να αποκτήσεις μεγαλύτερο έλεγχο πάνω τους, είναι σημαντικό να μπορέσεις να δεις τις σκέψεις σου και τα γεγονότα αποστασιοποιημένα, σα να ήσουν ένας τρίτος, ώστε να καταλαβαίνεις πως αντιδράει ο εαυτός σου όταν δέχεται κριτική, άλλα και να αναγνωρίσεις και να κατανοήσεις το γιατί.

Επηρεάζεσαι εύκολα από την κριτική των άλλων; Τότε, δες εδώ 

Δώσε χρόνο στον εαυτό σου να αφομοιώσει και να εφαρμόσει τις αλλαγές

Ένα λάθος που κάνουν και όσοι δίνουν feedback αλλά και όσοι το λαμβάνουν και θέλουν να το αξιοποιήσουν, είναι πως περιμένουν άμεσες αλλαγές. Όμως οι αλλαγές, είτε μιλάμε για συμπεριφορά είτε για κάποια δεξιότητα, δεν έρχονται άμεσα και κυρίως αποτελούν προϊόν συλλογισμού, ζύμωσης και χώνεψης των εμπειριών και των πληροφοριών που έχει δεχτεί κανείς.

Άλλωστε πάντα υπάρχει η περίπτωση κάποιος να σου κάνει παρατηρήσεις και να σου δίνει συμβουλές αλλά να μην έχει δίκιο.

Προφανώς λοιπόν, θα πρέπει να είσαι σε θέση να εξετάσεις αν αξίζει να λάβεις υπ’ όψιν τις συμβουλές και τις παρατηρήσεις που σου δίνουν.

Επίσης, μπορεί κάποιες φορές η κριτική να είναι εύστοχη μεν, αλλά να μην είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις την αξία της, καθώς σου λείπουν οι κατάλληλες εμπειρίες και παραστάσεις. Για αυτό το λόγο, πάντα χρειάζεται να δίνεις λίγο χρόνο στον εαυτό σου να χωνέψει την κριτική που έχει δεχτεί, να τη σκεφτεί ώριμα και έπειτα να αποφασίσει αν είναι κάτι που μπορεί να αξιοποιήσει ή κάτι που πρέπει να απορρίψει.