Πώς να αποκτήσεις Αυτοέλεγχο

Ο αυτοέλεγχος έχει μεγάλη σημασία στην κοινωνία που ζούμε, εξασφαλίζει τις ήρεμες σχέσεις μας με τους άλλους, αλλά και εσωτερική ηρεμία. Ένας άνθρωπος με αυτοέλεγχο είναι πιο ήρεμος, πιο αποτελεσματικός, μπορεί να παίρνει πιο σωστές αποφάσεις και να λειτουργεί πιο θετικά, είτε στην οικογένεια, είτε στη δουλειά του.

Αντίθετα, άνθρωποι στους οποίους κυριαρχεί ο παρορμητισμός και οι εκρήξεις συναισθημάτων, ειδικά των αρνητικών, όπως θυμός, οργή κτλ. έχουν γενικότερα αρνητική στάση στη ζωή και δημιουργούν εντάσεις στις σχέσεις τους με τους άλλους, ενώ συχνά έχουν προβλήματα στις προσωπικές τους σχέσεις και γίνονται λιγότερο σεβαστοί στο επαγγελματικό τους περιβάλλον.

Σίγουρα προτιμάς να ανήκεις σε αυτούς που μπορούν να προλάβουν τις εκρήξεις τους, που καταφέρνουν να μην εκτεθούν από εκρήξεις θυμού, υστερίες, υπερβολές και εντάσεις, αλλά δείχνουν μια προσωπικότητα με αυτοσυγκράτηση, ηρεμία, σταθερότητα, θετική στάση και που εμπνέει εμπιστοσύνη και σεβασμό.

Θα χρειαστείς αρκετό χρόνο και εξάσκηση για να αποκτήσεις αυτοέλεγχο. Ο αυτοέλεγχος ή αλλιώς η αυτοπειθαρχία είναι κάτι που μαθαίνεις από τη μικρή ηλικία. Εάν είναι κάτι που οι συνθήκες ή ο τρόπος που μεγάλωσες δεν σου έμαθαν αρκετά ή εάν το περιβάλλον σου ήταν ανεκτικό σε αυθόρμητες ή υπερβολικά παρορμητικές αντιδράσεις, π.χ. ανεκτικοί γονείς, χαλαρό πλαίσιο από τους δασκάλους κτλ. ή εάν είχες μια αντίδραση σε αυτό, θα χρειαστεί να ξεκινήσεις τώρα να το μαθαίνεις, αφού έχεις πια ως ενήλικας καταλάβει πως ο αυτοέλεγχος είναι απαραίτητος αλλά και πολύτιμος.

Χωρίς να απογοητεύεσαι, κάνε μικρά βήματα κάθε φορά και παρατήρησε τη βελτίωσή σου με την πάροδο του χρόνου. Εάν υπάρχει κάποιος άνθρωπος που τον εμπιστεύεσαι, μίλησέ του για την προσπάθεια που θες να κάνεις, ώστε να σου δίνει μια αντικειμενική εικόνα στην πρόοδό σου και να σε ενθαρρύνει.

Πως να δουλέψεις τον αυτοέλεγχο την κρίσιμη στιγμή

Ας δούμε τι μπορείς να κάνεις σε μια δύσκολη κατάσταση που νιώθεις ότι τείνεις να χάσεις τον αυτοέλεγχο:

Αποστασιοποιήσου συναισθηματικά

Σε μια δύσκολη κατάσταση, όταν βλέπεις ότι τα πράγματα τείνουν να ξεφύγουν, αποσυνδέσου συναισθηματικά από αυτό που συμβαίνει. Αν μπορείς, φύγε από το δωμάτιο, κάνε κάτι άλλο, σκέψου κάτι διαφορετικό. Αν δεν μπορείς να φύγεις, θα πρέπει να «δραπετεύσεις» με το μυαλό σου, φέρε στο νου σου μια όμορφη εικόνα που σε κάνει χαρούμενο, μια όμορφη εμπειρία, μια σκηνή από τις διακοπές σου, οτιδήποτε θα σου αλλάξει το πώς νιώθεις εκείνη τη στιγμή. Αν δεν βρίσκεις κάτι, μέτρα μέχρι το 10 αναπνέοντας ήρεμα. Αυτό θα σε βοηθήσει να ηρεμήσεις και να επανέλθεις πιο ψύχραιμα στο ζήτημα.

Θυμήσου! Ακόμα κι αν νιώθεις πως χάνεις την ψυχραιμία σου, προσπάθησε να μην το δείξεις αυτό προς τα έξω. Αντίθετα, κράτα μια στάση ήρεμη και κράτησε την αγανάκτηση για τον εαυτό σου. Θα τη διαχειριστείς εσωτερικά και μετά θα πράξεις.

Υποβάθμισε μέσα σου αυτό που ζεις

Εκτός από το να αποστασιοποιηθείς ή αλλιώς να «αναισθητοποιηθείς» με όσα συμβαίνουν εκείνη την κρίσιμη στιγμή, μπορείς να κάνεις και κάτι άλλο. Μερικές εσωτερικές δικές σου σκέψεις που αυτόματα θα υποβαθμίσουν μέσα σου τη σημασία της περίστασης, ώστε να λειτουργήσεις μετά πιο ψύχραιμα και πιο ήρεμα. Για παράδειγμα, πες στον εαυτό σου «σιγά το σημαντικό θέμα, δεν υπάρχει λόγος να υπερ-αντιδράσω» ή ρώτησέ τον «πόση σημασία θα έχει αυτό σε μερικές ώρες ή μερικές ημέρες;». Έτσι θα νιώσεις πως έχεις δώσει περισσότερη σημασία εξαιτίας της παρόρμησής σου και θα κατεβάσεις σημαντικά τη σημασία του κρίσιμου γεγονότος, άρα και του στρες και της έντασης που σου προκαλεί, οπότε θα παραμείνεις σε κατάσταση ικανοποιητικού αυτοελέγχου για να συνεχίσεις!

Δες την εικόνα απ’ έξω

Εκείνη την ώρα αποστασιοποιήσου τόσο, ώστε να νιώσεις ότι είσαι ένας εξωτερικός παρατηρητής της σκηνής που είσαι κι εσύ πρωταγωνιστής. Αναρωτήσου στη στιγμή, πώς θα σου φαινόταν μια συγκεκριμένη αντίδραση; Πώς θα ένιωθες αν έβλεπες αυτόν τον άνθρωπο (εσένα) να αντιδρά χωρίς αυτοέλεγχο; Πόσο θα τον εκτιμούσες; Πόσο θα άλλαζε ο τρόπος που θα τον αντιμετωπίζεις στο εξής; Έτσι, στιγμιαία βάζεις την αντικειμενική κρίση στο προσκήνιο, καθώς και την πρόβλεψη για τις αρνητικές συνέπειες μιας τυχόν παρορμητικής πράξης σου. Έτσι, θα αλλάξεις την αντίδρασή σου έγκαιρα χωρίς δυσάρεστες συνέπειες.

Πως να δουλέψεις τον αυτοέλεγχο μετά την κρίσιμη στιγμή

Ίσως δεν τα καταφέρεις όσο καλά θα ήθελες από την πρώτη φορά. Μην ανησυχείς, είναι φυσιολογικό. Μην το βάζεις κάτω και συνέχισε την προσπάθεια. Υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορείς να κάνεις όταν είσαι ήρεμος για να βοηθήσεις τον εαυτό σου, όπως:

• Σκέψου σε ποιες περιστάσεις χάνεις εύκολα την ψυχραιμία και τον αυτοέλεγχό σου. Είναι κάτι που επαναλαμβάνεται και δείχνει πως είσαι πιο ευερέθιστος; Π.χ. αντιδράς άσχημα όταν κάποιος υπονοήσει κάτι για σένα ή όταν νιώσεις κάποια συγκεκριμένη συμπεριφορά; Όταν ακούσεις συγκεκριμένες λέξεις ή χαρακτηρισμούς;
• Σκέψου αν υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι άνθρωποι που σε κάνουν να χάνεις την ψυχραιμία σου, π.χ. κάποιος συγκεκριμένος συνάδελφος στο γραφείο.
• Σκέψου εάν είσαι πιο επιρρεπής στο να χάνεις τον αυτοέλεγχο κάποιες συγκεκριμένες ώρες της ημέρας ή της εβδομάδας ή σε κάποιους συγκεκριμένους χώρους (π.χ. χώροι που σε κάνουν να νιώθεις άβολα ή παγιδευμένος υποσυνείδητα)
• Σημείωσέ τα σε ένα χαρτί

Μελέτησε το χαρτί σου και τις σημειώσεις σου και ίσως διαπιστώσεις ότι υπάρχουν κάποια μοτίβα ή κάποιες πιο «επικίνδυνες» ώρες/χώροι ή άνθρωποι που σε οδηγούν με έναν ακατανόητο τρόπο να χάνεις τον αυτοέλεγχο. Τώρα αφού ξέρεις τι συμβαίνει (άσχετα αν δεν ξέρεις ακόμη το γιατί – δεν μας αφορά σε αυτό το σημείο), θα πρέπει να μπορέσεις να προλαμβάνεις αυτές τις καταστάσεις.

Πώς θα το κάνεις αυτό; Είναι απλό. Αν παρατήρησες π.χ. πως έχεις μειωμένο αυτοέλεγχο το πρωί πριν τον καφέ σου, να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός αφού ξέρεις πως είναι η «αδύνατη» στιγμή σου. Έχε το νου σου και κατέβασε τους τόνους σε κάθε επικοινωνία. Αν παρατήρησες ότι κάποιοι άνθρωποι λειτουργούν άσχημα για σένα, π.χ. ένας συνάδελφος που σε αντιπαθεί και στο δείχνει ή προσπαθεί και να σε εκνευρίσει, να είσαι πολύ προετοιμασμένος και να μην πέφτεις στην «παγίδα».

Όταν σε κάποια περίσταση ενώ προσπάθησες, δεν είχες το αποτέλεσμα που ήθελες και τα πράγματα ξέφυγαν, αργότερα που θα είσαι ήρεμος κάνε μια αυτοκριτική και προσπάθησε να αναλύσεις την κατάσταση. Πώς εξελίχθηκε; Ποια ήταν η κρίσιμη στιγμή που χάθηκε ο αυτοέλεγχος; Τι θα μπορούσες να κάνεις την επόμενη φορά; Μάθε από τα λάθη σου και μην τιμωρείς τον εαυτό σου. Αντίθετα, επιβράβευσε την προσπάθεια και νιώσε καλά αφού προσπαθείς.

Όσο πιο συνειδητή είναι η προσπάθειά σου για αυτοέλεγχο, τόσο περισσότερο θα βελτιώνεσαι συνεχώς, μέχρι που κάποιες συμπεριφορές σου θα είναι πια φυσικές και θα πετυχαίνεις χωρίς πολλή προσπάθεια!