Πρέπει να πληρώνουν οι πελάτες τις αναδουλειές της επιχείρησής μου;

Συχνά μια επιχείρηση παρουσιάζει χαμηλά ποσοστά αξιοποίησης της παραγωγικής της δυναμικότητας επειδή υπάρχουν αναδουλειές, δηλαδή απασχολεί προσωπικό, διατηρεί εγκαταστάσεις, διαθέτει μηχανήματα κ.λπ. που όμως παραμένουν αδρανή, καθώς δεν υπάρχει αντίστοιχη παραγωγή ή πελατεία για να τα αξιοποιήσει.

Η συνολική παραγωγική δυναμικότητα μιας επιχείρησης περιορίζεται από παράγοντες, όπως το συνολικό μέγεθος των εγκαταστάσεων (π.χ. αριθμός τραπεζοκαθισμάτων), το πλήθος και η ταχύτητα των μηχανημάτων παραγωγής, το πλήθος και οι ικανότητες του Προσωπικού. Συνήθως ο περιοριστικός πόρος σε μια παραγωγική διαδικασία καλείται «στενωπός» (bottleneck).

Κόστος Χρήσης

Η παραγωγή και πώληση περισσοτέρων ή λιγότερων μονάδων ενός προϊόντος ή υπηρεσίας θα προκαλέσει τη χρήση περισσοτέρων ή λιγότερων πόρων και θα αυξήσει ή θα μειώσει το κόστος χρήσης των πόρων αυτών. Π.χ. η παραγωγή περισσοτέρων κουλουριών θα απαιτήσει την αξιοποίηση περισσότερων ωρών απασχόλησης του προσωπικού ενός εργαστηρίου άρτου.

Κόστος Προσφοράς

Ωστόσο, η παραγωγή και πώληση περισσοτέρων ή λιγότερων μονάδων ενός προϊόντος ή υπηρεσίας δεν θα επηρεάσει το κόστος προσφοράς των παραγωγικών πόρων. Το εργαστήριο άρτου απασχολεί εξειδικευμένο προσωπικό για τουλάχιστον 40 ώρες εβδομαδιαίως, ακόμα και αν η ζήτηση για κουλούρια δεν είναι επαρκής να το κρατά απασχολημένο για τόσες πολλές ώρες.

Για το λόγο αυτό, το κόστος χρήσης εξειδικευμένου προσωπικού για την παραγωγή κουλουριών μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με το πλήθος των κουλουριών που παράγονται, αλλά το κόστος προσφοράς  (αμοιβές και έξοδα προσωπικού) παραμένει αμετάβλητο, εκτός εάν το εργαστήριο αποφασίσει την απασχόληση του προσωπικού σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ζήτησης («με το κομμάτι»).

Η αποτυχία διάκρισης μεταξύ κόστους χρήσης και κόστους προσφοράς ενός παραγωγικού πόρου συχνά προκαλεί σύγχυση και οδηγεί στη λήψη λανθασμένων αποφάσεων. 

Αναδουλειές;

Ας δούμε το παρακάτω παράδειγμα. Ένα υπάλληλος απασχολείται μερικώς σε μια πιτσαρία 3 φορές την εβδομάδα (Δευτέρα – Τετάρτη – Παρασκευή) για δύο ώρες (μεταξύ 8 και 10 μ.μ.) και αμείβεται € 7 την ώρα, δηλαδή € 14 τη βάρδια. Στα πλαίσια της βάρδιάς του δικαιούται 20 λεπτά διάλειμμα συνολικά, ενώ η παρασκευή μιας πίτσας του παίρνει 5 λεπτά. Συνεπώς, στη βάρδιά του μπορεί να παρασκευάσει μέχρι 20 πίτσες.

Ας υποθέσουμε ότι τη Δευτέρα λόγω αυξημένης ζήτησης παρασκεύασε 20 πίτσες, ενώ τη Τετάρτη μόλις 10. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι κόστος ανά πίτσα τη Δευτέρα ήταν (€14/20=) € 0,70, ενώ την Τετάρτη (€14/10=) € 1,40.

Βγάζει όμως αυτό κάποιο νόημα; Και βέβαια όχι. Πιο λογικό είναι να πούμε ότι το κόστος ανά πίτσα είναι σταθερό στα (€14/20=) € 0,70, ενώ το κόστος προσφοράς κάθε βάρδιας (€ 14) κατανέμεται μεταξύ του κόστους χρήσης (€0,70*20=€14 για τη Δευτέρα και €0,70*10=€7 για την Τετάρτη) και του κόστους αδράνειας (€14-€14=€0 για τη Δευτέρα και €14-€7=€7 για την Τετάρτη).

Οπότε, την επόμενη φορά που θα έχει αναδουλειές η επιχείρησή σας σκεφτείτε: θα χρεώσετε στον πελάτη σας το εύλογο κόστος (εβδομήντα λεπτά στο παράδειγμά μας) ή και τα «κεσάτια» σας;

Μπορείς να υπολογίσεις το Κόστος χρήσης και προσφοράς στην επιχείρησή σου και να ρυθμίσεις κατάλληλα τους παραγωγικούς πόρους (Προσωπικό, Πρώτες Ύλες) που απαιτούνται; Αν όχι, μπορούμε να σε βοηθήσουμε να ξεπεράσεις τις αναδουλειές.