Πόνος ή Ευχαρίστηση; Εσύ τι διαλέγεις;

Ο κανόνας του Πόνου και της Ευχαρίστησης είναι μία βασική αρχή στη ζωή κάθε ανθρώπου. Στην πραγματικότητα, σαν όντα λειτουργούμε βάσει αυτής της αρχής. Κάθε κίνηση, κάθε επιλογή, κάθε απόφαση στη ζωή μας, πατάει πάνω σε αυτή την αρχή. Όλες οι αξίες, οι πεποιθήσεις, τα χόμπι μας βασίζονται σε αυτή.

Το τι άνθρωπος έχει φτάσει να είναι ο καθένας από εμάς, εξαρτάται από το πώς έχουμε ερμηνεύσει και πως έχουμε αντιδράσει στις εμπειρίες πόνου και ευχαρίστησης που έχουμε βιώσει στη μέχρι τώρα ζωή μας.

Υπάρχει μία χαρακτηριστική παροιμία που λέει «Κάλιο πέντε και στο χέρι, παρά δέκα και καρτέρι». Αυτό είναι ένα φανταστικό και απλουστευμένο παράδειγμα άμεσης ευχαρίστησης σε αντίθεση με τον μακροπρόθεσμο πόνο.

Για να καταλάβουμε λίγο πως λειτουργεί αυτή η αρχή ας δούμε το παρακάτω.

Κάθε φορά που πρόκειται να πάρουμε μία απόφαση, σε ασυνείδητο επίπεδο κάνουμε τις παρακάτω ερωτήσεις στον εαυτό μας.

• «Τί σημαίνει αυτό που πρόκειται να επιλέξω;»
• «Θα με οδηγήσει σε πόνο ή ευχαρίστηση;»
•  «Τί θα έπρεπε να κάνω για αυτό;»

Η απόφαση που θα πάρουμε λοιπόν, εξαρτάται από το πώς ερμηνεύουμε τον πόνο και την ευχαρίστηση στη ζωή μας.

Τι σημαίνει αυτό; Πως ερμηνεύω τον Πόνο και την Ευχαρίστηση;

Καλή ερώτηση! Από τη στιγμή που γεννιόμαστε βιώνουμε καταστάσεις που μας οδηγούν στο να σχηματίσουμε το χαρακτήρα μας και να ορίσουν τη συμπεριφορά μας. Κάποιες από αυτές τις εμπειρίες μας προκαλούν πόνο και μας οδηγούν σε θυμό, άγχος, εκνευρισμό ή αγανάκτηση. Άλλες πάλι είναι ευχάριστες και κατά συνέπεια μας προκαλούν θετικά συναισθήματα όπως χαρά, ενθουσιασμό, περιέργεια, αγάπη ή ευγνωμοσύνη.

Όλες αυτές οι συναισθηματικές εμπειρίες δεν είναι ούτε καλές αλλά ούτε και κακές. Είναι απλά αυτές που είναι βάσει της ερμηνείας που τους έδωσες την εκάστοτε στιγμή που τις βίωσες. Επειδή λοιπόν, όλοι βιώνουμε τις καταστάσεις από διαφορετική οπτική γωνία, είναι ασφαλές να πούμε ότι και η ερμηνεία του πόνου και τις ευχαρίστησης είναι διαφορετική για κάθε άνθρωπο.

Κάθε εμπειρία που βιώνουμε βοηθάει στον καθορισμό των αξιών, των πεποιθήσεων, των αναγκών μας, ακόμα και της αντίληψης του εαυτού μας. Όλα αυτά με τη σειρά τους λειτουργούν ως φίλτρα και «χρωματίζουν» τις μετέπειτα εμπειρίες μας.

Έτσι, με την πάροδο των χρόνων, μαθαίνουμε να ερμηνεύουμε τις εμπειρίες μας και να τις κατηγοριοποιούμε με συγκεκριμένο τρόπο. Ωραίο; Ίσως Όχι και τόσο.

Η ανθρώπινη φύση τείνει προς την ευχαρίστηση και αποφεύγει τον πόνο. Έτσι, είναι πιο πιθανό να πάρουμε αποφάσεις που βασίζονται στο να κερδίσουμε ευχαρίστηση ενώ ταυτόχρονα μας βοηθούν να αποφύγουμε τον πόνο. Ενώ λοιπόν αυτό μπορεί να λειτουργήσει ωραία σε απλές καθημερινές διαδικασίες, μπορεί να λειτουργήσει εναντίων μας όταν ορίζουμε μακροχρόνιους στόχους.

Για να το καταλάβουμε λίγο καλύτερα, ο πόνος και η ευχαρίστηση χωρίζονται σε μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο. Σε συνδυασμό με την ένταση που μπορεί να τα βιώσουμε, καθορίζονται οι επιλογές μας σε ότι κι αν κάνουμε στη ζωή μας.

Πως επηρεάζει τους στόχους μου αυτό;

Συνήθως για να πετύχουμε έναν στόχο ή να αλλάξουμε μια συνήθεια, πρέπει να βγούμε από τη ρουτίνα μας. Αυτό απαιτεί κόπο και κατανάλωση ενέργειας, συνεπώς πόνο. Το πρώτο μας ένστικτο είναι να αποφύγουμε τον πόνο, άρα οποιαδήποτε κίνηση κάνουμε προς το στόχο μας, μας πιέζει και μας δημιουργεί άγχος και δυσφορία. Πολύς κόσμος δεν αντέχει αυτή την πίεση και έτσι επιλέγει να ξεφύγει από τον στόχο του για να βιώσει λίγες στιγμές ευχαρίστησης. Έτσι κόβουμε τη δίαιτα για να φάμε κάτι που μας αρέσει ή δεν πάμε στο γυμναστήριο γιατί ο καναπές είναι πιο ευχάριστος.

Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να εγκλωβιστούμε σε μία διαρκή αναζήτηση άμεσης ικανοποίησης της βραχυπρόθεσμης ευχαρίστησης, ουσιαστικά εμποδίζοντας στον εαυτό μας την οποιαδήποτε εξέλιξη.

Είναι μία κατάσταση που την συναντάμε αρκετά συχνά στα ελληνικά δεδομένα. Φοιτητές με οχτώ η δέκα χρόνια στο πανεπιστήμιο, άνθρωποι που αναλώνονται καθημερινά στα καφέ αντί να κάνουν κάτι παραγωγικό και άνθρωποι κολλημένοι σε μία ανεπιθύμητη εργασιακή κατάσταση, χωρίς τη διάθεση να ξεκολλήσουν.

Στο επόμενο άρθρο, θα αναλύσουμε το πώς μπορούμε να εντοπίσουμε τον τρόπο που λειτουργούμε και τρόπους για να παρακάμψουμε τις δυσκολίες ή να εκμεταλλευτούμε παραγωγικά τις επιλογές πόνου και ευχαρίστησης.

Το δεύτερο μέρος του άρθρου μπορείς να το βρεις εδώ.