Ισορροπώντας την επιχείρηση ανάμεσα στο Συγκεντρωτικό και Αποκεντρωμένο σύστημα λήψης αποφάσεων

Πολλές φορές παρατηρείται το φαινόμενο σε επιχειρήσεις, οι υπάλληλοι να μην αναλαμβάνουν ευθύνες ή να μη διακινδυνεύουν. Προσβλέπουν πάντα στο αφεντικό για κατευθύνσεις και επίβλεψη, ειδικά αν το κλίμα είναι συγκεντρωτικό.

Ως αποτέλεσμα, η λήψη αποφάσεων είναι αργή και δύσκαμπτη και χάνονται ευκαιρίες για να δημιουργήσει αξία η επιχείρηση.

Η συγκρότηση ιεραρχίας υποτίθεται ότι βελτιώνει τον τρόπο που λειτουργούν οι επιχειρήσεις, γιατί οι άνθρωποι καθίστανται υπεύθυνοι για τις πράξεις τους και γιατί η ιεραρχία προσδιορίζει το πεδίο εξουσίας καθενός μέσα στην επιχείρηση. Σε πολλές επιχειρήσεις, ωστόσο, η ιεραρχία συνεπάγεται ότι οι άνθρωποι απευθύνονται συνεχώς στους ανωτέρους τους για κατευθύνσεις.

Όταν κάτι καινούργιο ή ασυνήθιστο συμβαίνει το αφήνουν να παρέλθει, ή το μεταθέτουν στον προϊστάμενο, αντί να αναλαμβάνουν την ευθύνη και τη διακινδύνευση να το διαχειριστούν. Τέτοιες συμπεριφορές, ωστόσο, οδηγούν την επιχείρηση στην απώλεια ευκαιριών και στην πλήρη αδυναμία αλλαγής ή προσαρμογής σε νέες καταστάσεις.

Όταν το σύστημα λήψης αποφάσεων είναι συγκεντρωτικό, οι αποφάσεις λαμβάνονται στην κορυφή και οι υφιστάμενοι αξιολογούνται κατά πόσον υπακούν στις εντολές των ανωτέρων τους, καθώς δεν αναμένεται από αυτούς να πάρουν πρωτοβουλίες.

Αντίθετα, όταν η εξουσία λήψης αποφάσεων για τους επιχειρησιακούς πόρους και η δυνατότητα ανάληψης πρωτοβουλιών εκχωρείται σε όλα τα κλιμάκια της ιεραρχίας, τότε το σύστημα λήψης αποφάσεων είναι αποκεντρωμένο. 

Τα αρνητικά και τα θετικά των δυο συστημάτων

 Κάθε σύστημα έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Το συγκεντρωτικό σύστημα επιτρέπει τον καλύτερο συντονισμό και την προσήλωση στους σκοπούς της επιχείρησης.

Ωστόσο, προκαλεί συμφόρηση λήψης αποφάσεων για ζητήματα ήσσονος σημασίας, που θα μπορούσαν κάλλιστα να διαχειριστούν κατώτερα στελέχη, και, εν τέλει, αποπροσανατολισμό από τις στρατηγικής σημασίας αποφάσεις.

Το αποκεντρωμένο σύστημα λήψης αποφάσεων επιτρέπει στην επιχείρηση να είναι ευέλικτη και να ανταποκρίνεται άμεσα στις συνθήκες του περιβάλλοντός της. Επίσης, όλα τα στελέχη έχουν την ευκαιρία να επιδείξουν τις προσωπικές τους δεξιότητες και ικανότητες και ενδεχομένως να παρακινούνται να αποδίδουν περισσότερο.

Ωστόσο, η υπερβολική εκχώρηση μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια του ελέγχου της επιχείρησης, καθώς κάθε στέλεχος θα κάνει το δικό του προγραμματισμό και θα λαμβάνει τις δικές του αποφάσεις ανεξάρτητα από την υπόλοιπη επιχείρηση.

 Η ισορροπία

Η επιλογή της σωστής ισορροπίας μεταξύ συγκέντρωσης και αποκέντρωσης αποτελεί μέρος της τέχνης της διοίκησης.

Όταν οι άνθρωποι έχουν υπερβολική ελευθερία τείνουν να επιδιώκουν σκοπούς και στόχους προσωπικούς εις βάρος των επιδιώξεων της επιχείρησης. Αντίθετα, όταν οι άνθρωποι δεν έχουν ελευθερία, φοβούνται να κάνουν κινήσεις και αδυνατούν αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που προκύπτουν.

Για να βρεις τη σωστή ισορροπία στη δική σου επιχείρηση, δες εδώ

Επίσης, σε κάθε περίσταση διαφοροποιείται η ενδεδειγμένη εξισορρόπηση. Π.χ. στο στρατό σε καιρούς ειρήνης τείνει να επικρατεί ένα υπερβολικά συγκεντρωτικό σύστημα λήψης αποφάσεων, αλλά σε περιόδους πολέμου, στο πεδίο της μάχης, εκχωρούνται σημαντικές αρμοδιότητες, ούτως ώστε η κάθε επιμέρους μονάδα να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται άμεσα στις συνθήκες της μάχης.