Το φαινόμενο της Μάθησης (ή το κόστος του ατζαμή)

Ενδεχομένως θυμάσαι την πρώτη φορά που προσπάθησες να χρησιμοποιήσεις τον επεξεργαστή κειμένου στον υπολογιστή σου. Ενώ ήσουν απελπιστικά αργός, η αποδοτικότητά σου βελτιωνόταν καθώς αποκτούσες ολοένα και μεγαλύτερη εμπειρία.

Στην πράξη, η εμπειρία, ή η μάθηση, επηρεάζει έκδηλα το κόστος εργασίας που απαιτείται για την εκτέλεση μιας δραστηριότητας.

Ως αποτέλεσμα, το κόστος της κατασκευής ενός νέου προϊόντος είναι χαμηλότερο για το δεύτερο τεμάχιο σε σχέση με το πρώτο, όπως επίσης το κόστος του τρίτου τεμαχίου είναι χαμηλότερο από αυτό του δευτέρου κ.ο.κ.

Μάλιστα, πολλές επιχειρήσεις έχουν ανακαλύψει μια συστηματική μαθηματική σχέση, η οποία εκφράζεται ως μαθηματική συνάρτηση και αποτυπώνεται ως γράφημα (η λεγόμενη καμπύλη μάθησης).

Το φαινόμενο της μάθησης

Το φαινόμενο της μάθησης, που αποτελεί τη συστηματική σχέση μεταξύ του βαθμού εμπειρίας στην εκτέλεση ενός έργου και του χρόνου που απαιτείται για την ολοκλήρωσή του, παρατηρείται συχνά όταν οι επιχειρήσεις εισάγουν νέες επιχειρησιακές διαδικασίες, αναπτύσσουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες ή προσλαμβάνουν νέους υπαλλήλους.

Η ιδέα που ενυπάρχει στο φαινόμενο της μάθησης είναι ότι όσο επαναλαμβάνεται η ίδια δραστηριότητα, τόσο αυξάνει η εμπειρία και όσο αυξάνει η εμπειρία τόσο μειώνεται ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση της εργασίας (αποκτάται μεγαλύτερη δεξιοτεχνία, αποφεύγονται τα λάθη και οι απορρέουσες διορθώσεις κ.λπ.).

Το φαινόμενο της μάθησης έχει εφαρμογή στο χρόνο, κατά συνέπεια μπορεί να επηρεάσει κάθε κόστος το οποίο είναι συνάρτηση του χρόνου. Το φαινόμενο επηρεάζει κυρίως ελεύθερα επαγγέλματα, όπως τους συμβούλους επιχειρήσεων, τους ιατρούς, τους μηχανικούς, τους δικηγόρους, τους τεχνίτες κ.λπ. αλλά και τα γενικά έξοδα μιας επιχείρησης που συναρτώνται με την εργασία.

Όταν εκτιμάται το κόστος, θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψη το φαινόμενο της μάθησης, καθώς μπορεί να επηρεάσει τα κόστη που χρησιμοποιούνται στη διαχείριση του κόστους, τη λήψη αποφάσεων και την αξιολόγηση της επίδοσης. Η αποτυχία αναγνώρισης του φαινομένου της μάθησης μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες συνέπειες.

Και ένα παράδειγμα

Π.χ. προτείνεται μια παραγγελία σε ένα εργαστήριο ζαχαροπλαστικής για ένα συγκεκριμένο είδος γλυκού και προσφέρεται η τιμή των € 8 ανά τεμάχιο. Το εργαστήριο, καθώς δεν έχει προηγούμενη εμπειρία σε αυτά τα γλυκά, εκτιμά ότι το κόστος για να παρασκευάσει ένα τεμάχιο από το συγκεκριμένο γλυκό ανέρχεται σε € 9.

Θα πρέπει να απορρίψει την παραγγελία; Εξαρτάται από το μέγεθος της παραγγελίας, αν η παραγγελία αφορά ένα τεμάχιο, ενδεχομένως, ναι, τι συμβαίνει όμως αν η παραγγελία αφορά 100 τεμάχια; Θα απαιτήσουν το ίδιο χρόνο και, κατά συνέπεια, το ίδιο κόστος με το πρώτο τεμάχιο; Ασφαλώς όχι, είναι κάτι το οποίο αξίζει να ερευνηθεί.

Επίσης, μια επιχείρηση εστίασης πρόχειρου φαγητού διαπίστωσε κατά την αξιολόγηση του προσωπικού της ότι ήταν πολύ πιο αργό σε σχέση με αυτό του κύριου ανταγωνιστή της.

Η πρώτη αντίδραση ήταν η αρνητική αξιολόγηση της επίδοσης του προσωπικού, με μια διεισδυτικότερη ματιά, όμως, ανευρέθηκε ότι η αιτία της χαμηλής επίδοσης ήταν οι συχνές παραιτήσεις του προσωπικού και η συνεπακόλουθη έλλειψη εμπειρίας του, που οφείλονταν στο αρνητικό εργασιακό κλίμα.

Χωρίς τη γνώση της καμπύλης μάθησης, η επιχείρηση ενδεχομένως οδηγούνταν σε λανθασμένες αποφάσεις (π.χ. εκ νέου αντικατάσταση του προσωπικού).