Μελαγχολία: 4 πράγματα που σε φέρνουν σε απόγνωση

Η μελαγχολία μας επηρεάζει όλους.

Έχει συμβεί στους περισσότερους: σε κάποιες φάσης της ζωής μας βουλιάζουμε στη μελαγχολία χωρίς να ξέρουμε το λόγο. Σίγουρα υπάρχουν διαφορετικές μορφές μελαγχολίας και ψυχικής κατάπτωσης, με πιο σοβαρή την κατάθλιψη, για τις οποίες δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί μια προφανής αιτία.

Η αγχωτική ζωή του σύγχρονου ανθρώπου και οι πυρετώδεις ρυθμοί της καθημερινότητας δε μας επιτρέπουν να συνειδητοποιήσουμε εκείνα τα γεγονότα και τις καταστάσεις που μας προκαλούν θλίψη και μελαγχολία.

Ή ίσως είμαστε τόσο απορροφημένοι σε αυτή την καθημερινότητα που λειτουργούμε σαν ρομπότ χωρίς να αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είμαστε ευτυχισμένοι με αυτό που κάνουμε.

Μήπως λοιπόν αναρωτιέσαι γιατί νιώθεις τόσο μελαγχολικός, αλλά συγχρόνως δεν τολμάς να ψάξεις την αιτία; Διάβασε στη συνέχεια τα τέσσερα πράγματα που ενδεχομένως σε βασανίζουν και σε φθείρουν κρυφά, χωρίς να το καταλαβαίνεις.

#1 Η Απομόνωση δημιουργεί Μελαγχολία

Σύμφωνα με έρευνες η έλλειψη κοινωνικών επαφών μπορεί να οδηγήσει στην κατάθλιψη. Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι απομόνωσης. Αν δε βρίσκεσαι συχνά ανάμεσα σε ανθρώπους και δεν περνάς αρκετό χρόνο μαζί τους, αλλά μέχρι στιγμής δεν είχες κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα με τη μοναξιά, ίσως τώρα ξαφνικά ευθύνεται αυτή η μοναχικότητα για τη μελαγχολία σου.

Ακόμα κι αν είχες συνηθίσει να νιώθεις όμορφα περνώντας χρόνο με τον εαυτό σου, δεν είναι απίθανο αυτό να έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου και η απομόνωση που είχες κάποτε επιλέξει να σε κάνει πλέον να αισθάνεσαι μια βαθιά θλίψη, χωρίς να μπορείς να προσδιορίσεις το λόγο.

Κάποιοι βρίσκονται συνεχώς ανάμεσα σε ανθρώπους είτε λόγω δουλειάς είτε επειδή επιδιώκουν να συμμετέχουν σε κοινωνικές συναθροίσεις, κι όμως μπορεί και πάλι να νιώθουν μόνοι και μελαγχολικοί. Καμιά φορά ακόμα και με πολλούς ανθρώπους γύρω μας στερούμαστε την ουσιαστική διαπροσωπική σύνδεση.

Αν αισθάνεσαι μελαγχολία, τότε ρίξε μια ματιά στις κοινωνικές επαφές σου και αναλογίσου πόσοι άνθρωποι είναι πραγματικά δίπλα σου. Αν σήκωνες το ακουστικό του τηλεφώνου για να ζητήσεις τη βοήθεια κάποιου ή απλώς για να κάνεις μια ειλικρινή κουβέντα, σε πόσους από τον κύκλο των φίλων και των γνωστών σου θα μπορούσες να τηλεφωνήσεις;

Δεν είναι ποτέ αργά για να αλλάξεις την κατάσταση. Αν έχεις απομονωθεί από την οικογένειά σου και από καλούς φίλους, επιδίωξε να τους ξαναπλησιάσεις και να δεις αν είναι δυνατή μια επανασύνδεση. Μπορείς επίσης να ασχοληθείς με κάποια νέα δραστηριότητα, να αποκτήσεις κάποιο καινούριο χόμπυ, ώστε να έχεις έτσι την ευκαιρία να κάνεις νέες γνωριμίες.

#2 Δεν μπορείς να βρεις νόημα και σκοπό στη ζωή σου

Δεν αφορά μόνο τους φιλόσοφους το νόημα της ζωής.

Όταν ήσουν νεότερος, ίσως είχες αφιερώσει κάποιο χρόνο για να σκεφτείς και να ξεκαθαρίσεις τι θέλεις από τη ζωή σου και τι θα ήταν σημαντικό για σένα. Όμως μεγαλώνοντας μάλλον παραείσαι απασχολημένος με τα ζητήματα της καθημερινότητας που ξεχνάς τις σκέψεις της νιότης σου.

Είναι σκληρό βέβαια να αποδίδεται η κατάθλιψη εξολοκλήρου στην έλλειψη νοήματος στη ζωή σου. Ίσως έχεις μια όμορφη οικογένεια και μια καλή δουλειά, κι όμως βουλιάζεις καθημερινά στη θλίψη, διότι κατά βάθος έχεις απομακρυνθεί από τους αρχικούς σου στόχους και τα όνειρά σου για τη ζωή σου.

Ο καθένας μας βρίσκει νόημα σε διαφορετικά πράγματα. Μέσω της δουλειάς, μέσα από τις σχέσεις, βοηθώντας τους άλλους, μαθαίνοντας συνέχεια κάτι καινούριο ή καλλιεργώντας τη δημιουργικότητά του με μια τέχνη.

Κάνε ένα βήμα πίσω και κοίταξε στη ζωή σου. Τι σε κάνει ευτυχισμένο; Θυμάσαι πώς είχες ορίσει παλιότερα τον σκοπό της ζωής σου; Ζεις τώρα σύμφωνα με αυτό το σκοπό; Αν όχι, τι άλλαξε στην πορεία;

Ίσως πριν από 10 χρόνια πίστευες ότι η ζωή σου θα αποκτήσει νόημα χάρη σε μια συγκεκριμένη δουλειά, αλλά πλέον συνειδητοποιείς ότι δεν ήταν αυτό που ήθελες στην πραγματικότητα. Ή μπορεί τελικά να ακολούθησες κάποιον άλλο δρόμο από εκείνον που σχεδίαζες και αυτό να μη σε ολοκληρώνει ως άνθρωπο.

Δεν είναι ποτέ αργά για να αλλάξεις τα πράγματα. Αφιέρωσε λίγο χρόνο για να παρατηρήσεις τη ζωή σου. Αναλογίσου, με ειλικρίνεια προς τον εαυτό σου, αν κάποια πράγματα που επιφανειακά φαίνονται πολύ ωραία, στην πραγματικότητα σε κάνουν να ασφυκτιάς καθημερινά και σε τελική ανάλυση σου προκαλούν θλίψη και σε οδηγούν στη δυστυχία.

Ζήτησε από κάποιον στενό σου φίλο ή από την οικογένεια σου να σε βοηθήσουν να ανακαλύψεις κάτι που μέχρι τώρα δεν έχεις καταφέρει ή κουβέντιασε για την κατάστασή σου με κάποιον ειδικό, για παράδειγμα ψυχολόγο ή life coach.

#3 Καταπιεσμένα συναισθήματα

Τα συναισθήματα των ανθρώπων χωρίζονται σε βασικά και δευτερεύοντα. Τα βασικά συναισθήματα περιγράφονται συνήθως με σαφήνεια: είναι η λύπη, ο θυμός, η ανησυχία, η χαρά, ο ενθουσιασμός κλπ. Τα δευτερεύοντα συναισθήματα αφορούν τον προβληματισμό και τον αναστοχασμό σχετικά με τα πρωταρχικά μας συναισθήματα.

Για παράδειγμα όταν είσαι λυπημένος για κάτι, το δευτερεύον σου συναίσθημα περιλαμβάνει την αντίδραση σου στη λύπη, δηλαδή την ανταπόκρισή σου στο τρέχον βασικό συναίσθημα. Ίσως πιστεύεις ότι δεν πρέπει να νιώθεις λυπημένος, γιατί δεν είναι τόσο φοβερό αυτό που συνέβη. Ή θεωρείς ότι το συναίσθημα της λύπης δεν είναι αυτό που αρμόζει στην προκειμένη περίπτωση και ότι θα έπρεπε να νιώθεις κάτι άλλο.

Αν πιστεύεις ότι τα συναισθήματά σου δεν είναι σωστά, αυτή σου η πεποίθηση σε αναγκάζει να τα καταπιέζεις και να τα απωθείς, κάτι που μπορεί να σε οδηγήσει στη μελαγχολία και στην κατάθλιψη. Τα ανθρώπινα όντα είναι τα μοναδικά πλάσματα που μπορούν να συγχυστούν επειδή κάτι τους έχει προκαλέσει αναστάτωση, διότι ο εγκέφαλός τους έχει τη δυνατότητα του αναστοχασμού.

Ανάλογα με τον τρόπο που μεγάλωσες, μπορεί να έχεις αφομοιώσει διαφορετικές αξίες και να έχεις μάθει ότι δεν πρέπει να νιώθεις ορισμένα συναισθήματα. Για παράδειγμα θα έχεις σίγουρα ακούσει τη στερεότυπη έκφραση – αν όχι στην οικογένειά σου, ίσως από κάποιον γνωστό ή στο σχολείο – ότι μόνο τα κορίτσια κλαίνε.

Αντίστοιχα μπορεί σύμφωνα με τις αξίες της δικής σου πατρικής οικογένειας να μην πρέπει να δείχνεις στους άλλους την αγωνία σου ή την αβεβαιότητα και την αμφιβολία σου για κάποιες αποφάσεις ή για το μέλλον σου.

Αυτές οι αξίες δυστυχώς έχουν γίνει κομμάτι του εαυτού σου και δεν είναι εύκολο να τις αγνοήσεις. Γι’ αυτό όταν νιώθεις κάποιο από τα βασικά συναισθήματα που όμως σύμφωνα με τα πιστεύω σου δεν επιτρέπεται να νιώθεις, τότε τα δευτερεύοντα συναισθήματά σου θα σου επιβάλουν να μην ακολουθήσεις την εσωτερική σου διάθεση και θα σου υπενθυμίσουν ότι τέτοια αισθήματα είναι απαγορευμένα.

Είναι πολύ δύσκολο να διαχειριστείς τα καταπιεσμένα συναισθήματά σου, διότι είναι σαν να πολεμάς ενάντια στον εαυτό σου. Ωστόσο δεν είναι ανέφικτο.

Ξεκίνα προσπαθώντας να ανακαλύψεις γιατί σε αναστατώνουν διάφορα πράγματα. Μήπως αυτομαστιγώνεσαι για κάτι που στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου κακό και απαγορευμένο; Είσαι μελαγχολικός, αλλά ταυτόχρονα προσπαθείς να πείσεις τον εαυτό σου ότι κατά βάθος αυτό είναι μεγάλη αδυναμία και ότι πρέπει να σταματήσεις να νιώθεις έτσι;

Είναι απαραίτητο να διαχειριστείς τα καταπιεσμένα συναισθήματά σου. Κοίταξε μέσα σου και ψάξε τι πραγματικά νιώθεις. Δώσε άδεια στον εαυτό σου να νιώσει και ίσως αυτό είναι ήδη αρκετό για να αισθανθείς ότι φεύγει ένα βάρος από πάνω σου. Αν παρόλα αυτά δε βλέπεις αλλαγή και συνεχίζεις να είσαι βυθισμένος στη μελαγχολία, τότε ζήτα τη βοήθεια κάποιου θεραπευτή.

Θες να κάνεις αλλαγές στον εαυτό σου και να αρχίσεις να ζεις για σένα; Δες εδώ

#4 Επικριτική εσωτερική φωνή

Αν υπήρξες κάποτε θύμα εκφοβισμού ή αν ξέρεις κάποιον που έχει υποστεί εκφοβισμό σε καθημερινή βάση, τότε ξέρεις πόσο πολύ μπορεί να σε επιβαρύνει ψυχολογικά και να χαλάσει τελείως τη διάθεσή σου.

Φαντάσου τώρα ότι ο εκφοβισμός δεν προέρχεται από κάποιον εξωτερικό παράγοντα, αλλά από τον ίδιο σου τον εαυτό. Κι αυτό συμβαίνει κάθε μέρα…

Κανένας δεν έχει την πρόθεση να καταπονήσει και να βλάψει τον εαυτό του, κι όμως πολλοί από εμάς το κάνουν ασυνείδητα. Αυτή η σκληρή αυτοκριτική έχει συνήθως ως αφορμή κάποια μεγάλη αποτυχία ή συνεχόμενα λάθη, ή απλώς είναι αποτέλεσμα της μεγάλης πίεσης που ασκείς στον εαυτό σου λόγω των υψηλών προσδοκιών που έχεις.

Στην αρχή μπορεί να μη νιώσεις κάτι, όμως σιγά-σιγά δυναμώνει αυτή η εσωτερική φωνή που κατακρίνει οτιδήποτε κάνεις και σου επιτίθεται λεκτικά κάθε μέρα με την παραμικρή αφορμή. Με μαθηματική ακρίβεια αυτός ο τύπος εκφοβισμού θα σε οδηγήσει σε βαθιά μελαγχολία.

Μάλλον είναι δύσκολο να αναγνωρίσεις και να διαπιστώσεις με βεβαιότητα το παραπάνω ως αιτία της μελαγχολίας σου, ακριβώς επειδή δεν μπορείς να καταλάβεις πόσο σκληρός είσαι με τον εαυτό σου. Ούτε οι κοντινοί σου άνθρωποι μπορούν να το καταλάβουν.

Άρχισε να παρατηρείς προσεκτικά τις σκέψεις σου και τον τρόπο που κρίνεις τον εαυτό σου. Τον πιέζεις υπερβολικά και νιώθεις εξαιρετικά άσχημα αν δεν ανταπεξέρχεσαι στις προσδοκίες που ο ίδιος έχεις ορίσει; Είσαι άκρως επικριτικός συνέχεια με ό,τι κάνεις κι όμως το έχεις συνηθίσει τόσο πολύ που δεν μπορείς πια να το αντιληφθείς;

Μια τόσο επικριτική εσωτερική φωνή μπορεί εύκολα να οδηγήσει στη μελαγχολία και την κατάθλιψη. Αν νιώθεις έτσι και δεν έχεις μπορέσει ακόμα να εντοπίσεις την αιτία της μελαγχολίας σου, τότε είναι πολύ πιθανό να ευθύνεται πράγματι η υπερβολική και σκληρή αυτοκριτική.

Αν παλεύεις με τον επικριτικό σου εαυτό και θέλεις να απαλλαγείς από αυτόν, μια καλή ιδέα είναι να ξεκινήσεις να σημειώνεις καθετί που περνάει από το μυαλό σου μέσα στη μέρα και μετά να διαβάσεις αυτά που έχεις γράψει. Θα μιλούσες σε κάποιον άλλο με αυτόν τον τρόπο;

Ενίοτε βέβαια χρειάζεσαι τη βοήθεια κάποιου εξωτερικού παρατηρητή. Αν η μελαγχολία σου συνεχίζεται, έχει εξελιχθεί σε κατάθλιψη και δεν μπορείς να ξεφορτωθείς την τόσο σκληρή πλευρά του εαυτού σου, είναι καλό να απευθυνθείς σε κάποιον θεραπευτή.

Η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια της ψυχής και του νου, γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να πάρεις στα σοβαρά τη διαχείρισή της. Όταν έχεις γρίπη ή έντονους πόνους στην πλάτη, δεν το αγνοείς και ούτε ελπίζεις να περάσει από μόνο του. Το ίδιο ισχύει και για την κατάθλιψη. Δεν πρόκειται να φύγει αν δεν αποφασίσεις να την αντιμετωπίσεις.