Ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που καλείται κανείς να διαχειριστεί στην προσωπική και επαγγελματική του ζωή είναι η κριτική από τους γύρω του. Μπορεί να γίνεται με καλές προθέσεις, μπορεί να γίνεται με σκοπό την προσωπική επίθεση ή μπορεί απλά κάποιος να έχει διαφορετική άποψη για τα πράγματα.
Ένα όμως είναι σίγουρο, η κριτική είναι αναπόφευκτη και πολλές φορές δοκιμάζει τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.
Πολλοί άνθρωποι τη βλέπουν ως μια φοβερή απειλή, ένα πελώριο τέρας που έρχεται με μανία να τους κατασπαράξει. Τρέμουν στην ιδέα πως μπορεί κάποιος να τους κρίνει αρνητικά και προσπαθούν να το αποφύγουν με οποιοδήποτε τρόπο συρρικνώνοντας έτσι την αυτοπεποίθηση τους. Για άλλους η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση, με το που δεχτούν τα πρώτα πυρά έχουν ήδη τραβήξει το βέλος από τη φαρέτρα και είναι έτοιμοι να ανταποδώσουν. Με αυτόν τον τρόπο όμως, φράζουν τα κανάλια επικοινωνίας και δηλητηριάζουν τις σχέσεις τους με τους άλλους.
Ενώ όμως για κάποιους η κριτική είναι οδυνηρή, άλλοι παραμένουν αλώβητοι ακόμα και στην πιο προσβλητική επίθεση.
Στην πραγματικότητα αυτό που προκαλεί την αναστάτωση δεν είναι τα επικριτικά σχόλια των άλλων όσο προσβλητικά και απάνθρωπα και αν είναι. Δεν έχουν τη δύναμη να ταράξουν και να δημιουργήσουν την οποιαδήποτε ανησυχία. Ο μόνος άνθρωπος που έχει τη δύναμη να το κάνει αυτό είναι ο εαυτός σου και κανένας άλλος.
Κάθε φορά που σε επικρίνουν και σε κατηγορούν, διάφορες σκέψεις γεννιούνται αυτόματα στο μυαλό σου. Η ερμηνεία που θα δώσεις στο γεγονός είναι αυτή που θα δημιουργήσει την αντίδραση σου και θα πυροδοτήσει τα συναισθήματα σου και όχι τα λόγια κάποιου τρίτου. Το πρόβλημα με την εξωτερική κριτική είναι ότι προκαλεί και ενισχύει την αυστηρή αυτοκριτική και πως πολλές φορές ερμηνεύεται ως επιβεβαίωση των περιοριστικών πεποιθήσεων που κρύβει κανείς μέσα του.
Οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται τις επικρίσεις και τις αποδοκιμασίες γιατί δεν έμαθαν πως να τις αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά. Το να χειριστείς όμως αυτές τις δύσκολές καταστάσεις με τρόπο διεκδικητικό δεν είναι δύσκολο και απαιτεί 3 απλά βήματα.
Τα κίνητρα πίσω από μια κριτική μπορεί να είναι είτε καλά από την άποψη πως κάποιος θέλει να σε βοηθήσει, είτε προσωπικά και να γίνεται με σκοπό να σε πληγώσει. Το περιεχόμενο της επίσης μπορεί να είναι σωστό, λάθος ή κάτι ενδιάμεσο. Όμως δεν έχει νόημα να κολλάς από την αρχή σε αυτό. Αντί να προσπαθείς να αποδείξεις πόσο λάθος είναι ο συνομιλητής σας ή να ξεκινήσεις να δικαιολογείσαι, προσπάθησέ να δεις τον κόσμο μέσα από τα μάτια του.
Ζήτησε λεπτομέρειες και κάνε ερωτήσεις ώστε να γίνει περισσότερο σαφής και να σου δώσει συγκεκριμένες πληροφορίες. Δίνοντας του την ευκαιρία να προσδιορίσει ακριβώς τι είναι αυτό που θέλει να πει και τι τον οδήγησε στον να ασκήσει κριτική, αποφεύγεις ευκολότερα να κάνεις μια κουβέντα στο πλαίσιο επίθεσης και άμυνας και αντίθετα θέτεις τα θεμέλια για συνεργασία.
Αν επιλέξεις να αμυνθείς σε μια αυστηρή κριτική θα παρατηρήσεις πως πολλές φορές ο κριτής σου γίνεται ακόμα περισσότερο επιθετικός και πως ουσιαστικά του δίνεις περισσότερα εφόδια για να συνεχίσει. Είτε λοιπόν η κριτική είναι δίκαιη, είτε άδικη αφόπλισε τον συνομιλητή σου βρίσκοντας έναν τρόπο να συμφωνήσεις σε γενικές γραμμές μαζί του.
Μπορείς να βρεις κάποιο ίχνος αλήθειας στα επιχειρήματα του ή να δείξεις πως η αναστάτωση του είναι κατανοητή καθώς εξαρτάται από το πώς βλέπει εκείνος τα πράγματα. Με αυτόν τον τρόπο αφοπλίζεις την οποιαδήποτε εχθρικότητα υπάρχει καθώς και στερείς τα εφόδια από τον συνομιλητή σου και τον βοηθάς να νιώσει πως γίνεται κατανοητή και σεβαστή η άποψη του.
Αφού λοιπόν ακολουθήσεις τα παραπάνω βήματα ήρθε η ώρα να εξηγήσεις τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά σου με έναν διεκδικητικό και αποφασιστικό τρόπο. Έκφρασε την άποψη σου και διαφώνησε μαζί του, εάν έχει άδικο, αντικειμενικά και βασίσου σε γεγονότα. Ακόμα και αν εκείνος επιμένει στην αρχική του στάση επανέλαβε κατηγορηματικά την απάντηση σου με ευγένεια και σταθερότητα. Χρησιμοποίησε διπλωματία, αποφεύγοντας χαρακτηρισμούς και εάν η λύση στο πρόβλημα μπορεί να βρεθεί κάπου στη μέση τότε μπορείς να τη διαπραγματευτείς. Με έναν αμοιβαίο συμβιβασμό κερδίζουν και οι δύο πλευρές χωρίς να υποχωρείς ολοκληρωτικά υπονομεύοντας την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση σου.
Με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο αντιμετωπίζεις μια κριτική αποτελεσματικά όταν είναι άδικη αλλά και αναπτύσσεις σχέσεις σεβασμού και συνεργασίας. Επιπλέον μπορείς να χρησιμοποιήσεις την κριτική ως εργαλείο για τη βελτίωση σου και τη προσωπική σου ανάπτυξη.