Τα οφέλη της πρακτικής ψυχολογίας είναι προσβάσιμα σε όλους.
Μιλώντας για πρακτική ψυχολογία, ουσιαστικά αναφερόμαστε στην εφαρμογή διάφορων τεχνικών που μπορούν να συνδυαστούν για να επιφέρουν ένα συγκεκριμένο, σταθερό αποτέλεσμα που θα έχει μεγάλη χρονική διάρκεια.
Πέρα από την επιστήμη της ψυχολογίας και τους ανθρώπους που την εφαρμόζουν επαγγελματικά, υπάρχουν και πιο απλές, καθημερινές τεχνικές που μπορούμε να εφαρμόσουμε για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να φέρει αποτελέσματα.
Κατά βάθος, όλοι μας είμαστε πρακτικοί ψυχολόγοι. Όλοι μας έχουμε την ικανότητα να αποκρυπτογραφήσουμε το τι συμβαίνει σε μία κατάσταση, είτε αφορά εμάς, είτε αφορά αυτούς που μας ενδιαφέρουν.
Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε συνήθως, είναι ότι δεν έχουμε τις απαραίτητες ικανότητες έτσι ώστε να δημιουργήσουμε τις αλλαγές που θα φέρουν θετικότερα αποτελέσματα στις ζωές μας αλλά και στις ζωές των άλλων.
Η εφαρμογή της πρακτικής ψυχολογίας έχει τρεις βασικές αρχές.
Αυτές μπορούν να σε βοηθήσουν να καταλάβεις την ανθρώπινη φύση και κατ’ επέκταση να μπορείς να προβλέψεις γιατί και πως κάνουμε οτιδήποτε κάνουμε στη ζωή μας. Όσα περισσότερα μπορείς να καταλάβεις για έναν άνθρωπο, τόσο περισσότερο θα συμπονέσεις, θα συνδεθείς και θα επηρεάσεις θετικά τους γύρω σου, είτε ως φίλος, επαγγελματίας, σύντροφος, ηγέτης ή γονιός.
Για να μπορέσεις να εφαρμόσεις αποτελεσματικά τις αρχές της πρακτικής ψυχολογίας, χρειάζεται να απαντήσεις τρεις βασικές ερωτήσεις:
Το κυριότερο στοιχείο που μας αποτρέπει στην εξέλιξη μας είναι ο φόβος.
Ο φόβος μπορεί να μας διαλύσει την ψυχολογία και να μας παγώσει εντελώς, έτσι ώστε να αδυνατούμε να κάνουμε το οτιδήποτε. Κατά την διάρκεια της ζωής μας, όλοι μας βιώνουμε τον φόβο με κάποιον τρόπο. Φόβος απόρριψης, φόβος αποτυχίας, φόβος επιτυχίας, φόβος αγάπης, φόβος μοναξιάς και πάει λέγοντας.
Είμαι σίγουρος ότι διαβάζοντας τα, μπορείς να συσχετιστείς με κάποια από αυτά. Ο φόβος είναι ένα αρχέγονο ένστικτο, ενσωματωμένο στο σύστημα μας εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Δεν μπορείς να διώξεις τον φόβο ΑΛΛΑ μπορείς να μάθεις πώς να τον χρησιμοποιήσεις αντί να του επιτρέψεις να σε χρησιμοποιήσει.
Παρόλο που υπάρχουν πολλές και διαφορετικές καταστάσεις του φόβου, τα δύο βασικότερα πράγματα που φοβόμαστε είναι ότι δεν θα μας αγαπήσουν (όχι μόνο ερωτικά) και ο φόβος του ότι δεν είμαστε αρκετοί σε ότι κάνουμε.
Η ποιότητα της ζωής μας είναι αλληλένδετη με τις αξίες, τις εμπειρίες και τις πεποιθήσεις μας. Δύο άνθρωποι μπορεί να βιώσουν το ίδιο γεγονός και να βγάλουν τελείως αντίθετα συμπεράσματα.
Ο ένας μπορεί να σκεφτεί ότι «Ο θεός με τιμωρεί άρα απέτυχα» και ο άλλος να σκεφτεί ότι «Αυτή είναι μία πρόκληση, άρα έχω κάτι να μάθω από αυτή την κατάσταση». Αυτή η διαφορά στην αντίληψη του καθενός θα επηρεάσει την ποιότητα της ζωής ενός ανθρώπου και τις επόμενες κινήσεις του.
Το νόημα που βγάζουμε από μία κατάσταση, καθορίζεται από τα συναισθήματα μας και όλοι έχουμε μοτίβο στον τρόπο που βιώνουμε τα συναισθήματα μας.
Για παράδειγμα, θυμήσου όταν χώρισες από μία σχέση και αμέσως έψαξες να βρεις εκείνον τον φίλο ή φίλη που θα σε καταλάβαινε ή που θα περνούσε μία ίδια κατάσταση, για να μπορέσεις να συσχετιστείς. Ή μπορεί να επιλέγεις να κάνεις παρέα με κάποιον που είναι μόνιμα χαρούμενος για να σε ανεβάζει κι εσένα.
Όλοι μας λοιπόν, έχουμε μία ποικιλία συναισθημάτων που βιώνουμε τα οποία καθοδηγούνται από τρεις βασικές δυνάμεις.
Η πρώτη δύναμη είναι η σωματική μας αντίδραση. Δηλαδή, το πώς αναπνέουμε, το πώς στεκόμαστε και το πώς κινούμαστε στο χώρο. Η φυσιολογία μας είναι αλληλένδετη της ψυχολογίας μας.
Η δεύτερη δύναμη είναι το πώς και που εστιάζουμε. Όπου εστιάζουμε, ρέει ενέργεια. Αυτό σημαίνει ότι αν εστιάσω σε αρνητικά συναισθήματα, θα τα βιώσω. Ίσως έχεις έναν φίλο ή μία φίλη που συστηματικά λέει ότι έχει μία τάση να ελκύει ακατάλληλα άτομα για σχέση. Αυτό είναι αλληλένδετο με το που εστιάζει αυτό το άτομο.
Η τρίτη δύναμη είναι η γλώσσα και το νόημα που χρησιμοποιούμε. Βιώνοντας μία εμπειρία, μπορούμε να αλλάξουμε το νόημα της ανάλογα με τις λέξεις που θα επιλέξουμε να χρησιμοποιήσουμε για να το περιγράψουμε.
Για παράδειγμα, πολλές φορές χρησιμοποιούμε την λέξη τρομερό για κάτι ωραίο που βιώσαμε ενώ είναι εντελώς λάθος. Τρομερό είναι κάτι που σου προκάλεσε τρόμο, οπότε αυτόματα αλλάζεις το νόημα της εμπειρίας σου.
Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να θυσιάσουν και την ζωή τους για τους άλλους ενώ άλλοι μπορεί απλά να σκοτώνουν μόνο και μόνο για την διασκέδασή τους; Άσχετα με το ποιος είσαι ή πως ζεις την ζωή σου, υπάρχει μία κινητήριος δύναμη που καθορίζει την ποιότητα της ζωής σου και κατ’ επέκταση και του πεπρωμένου σου. Αυτή η δύναμη είναι η ανθρώπινη ανάγκη. Όλοι μας, μα όλοι μας, καθοδηγούμαστε καθημερινά από τις ανάγκες μας και την επιθυμία μας να τις καλύψουμε.
Υπάρχουν έξι Βασικές Ανάγκες – οδηγοί μέσα μας που μας δίνουν νόημα στη ζωή.
Αυτές είναι οι Βεβαιότητα, Αβεβαιότητα/Ποικιλία, Σημαντικότητα, Σύνδεση, Ανάπτυξη (πνευματική) και Προσφορά. Ο τρόπος με τον οποίο τις καλύπτουμε μπορεί να είναι θετικός, αρνητικός ή ουδέτερος. Κάθε δραστηριότητα, συναίσθημα ή πράξη που μας βοηθάει να καλύψουμε τουλάχιστον τρεις από τις ανάγκες μας, έχει μεγάλη πιθανότητα να γίνει εθισμός. Αντίστοιχα λοιπόν, οι άνθρωποι έχουν θετικούς, αρνητικούς και ουδέτερους εθισμούς.
Υπάρχει πάντα τρόπος να καλύψεις μία ανάγκη σου. Το κόλπο έγκειται στο να βρεις έναν τρόπο να το κάνεις έτσι ώστε να αντλείς περισσότερο ευχαρίστηση παρά πόνο.