Πώς διαμορφώνεται η κουλτούρα που επικρατεί σε μια επιχείρηση;

Οι τέσσερεις παράγοντες που διαμορφώνουν την επιχειρησιακή κουλτούρα

Η επιχειρησιακή κουλτούρα, δηλαδή το σύνολο των αξιών και των κανόνων συμπεριφοράς σε μια επιχείρηση, αναδύεται από την αλληλεπίδραση τεσσάρων παραγόντων: τα προσωπικά και επαγγελματικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων της επιχείρησης, τον κώδικα δεοντολογίας της επιχείρησης, τα δικαιώματα που παραχωρούνται στους υπαλλήλους, καθώς και την οργανωτική δομή της επιχείρησης.

Ας τα δούμε ένα ένα ξεχωριστά.

#1 Τα χαρακτηριστικά των υπαλλήλων

Η κυρίαρχη πηγή της επιχειρησιακής κουλτούρας είναι οι άνθρωποι που συγκροτούν την επιχείρηση. Οι επιχειρήσεις Α, Β και Γ αναπτύσσουν διακριτές κουλτούρες γιατί προσελκύουν, επιλέγουν και κρατούν ανθρώπους οι οποίοι έχουν διαφορετικές αξίες, προσωπικότητες και συστήματα ηθικών αξιών.

Όπως ένας εργαζόμενος θα προτιμήσει μια επιχείρηση της οποίας οι αξίες ταιριάζουν με τις δικές του, έτσι και μια επιχείρηση θα επιλέξει ανθρώπους που μοιράζονται παρόμοιες αντιλήψεις. Με τον καιρό, άνθρωποι που δεν ταιριάζουν εγκαταλείπουν. Το αποτέλεσμα είναι η επιχείρηση να γίνεται ολοένα και πιο ομοιογενής, οι αξίες που επικρατούν ολοένα πιο κλειστές και η κουλτούρα ολοένα πιο διακριτή από αυτή άλλων επιχειρήσεων.

Βέβαια, με τον καιρό αυτή η ομογενοποίηση μπορεί να προκαλέσει αδράνεια και αντίσταση στην αλλαγή, με αποτέλεσμα την απώλεια ευελιξίας της επιχείρησης.

Οι αξίες που πηγάζουν από τους ανθρώπους είναι κατά κάποια έννοια εκτός του πεδίου ελέγχου της επιχείρησης. Για παράδειγμα, ο Bill Gates της Microsoft ήταν ένας εργασιομανής άνθρωπος που δούλευε 18 ώρες την ημέρα και είχε παρόμοιες απαιτήσεις από τους υπαλλήλους του, με αποτέλεσμα να παραμένουν στην επιχείρηση μόνο όσοι ασπάζονταν τις αξίες του Gates.

Αν θες να βελτιώσεις την κουλτούρα της επιχείρησής σου, δες εδώ

#2 Ο κώδικας δεοντολογίας της επιχείρησης

Ωστόσο, η επιχείρηση μπορεί συνειδητά και σκόπιμα να καλλιεργήσει συγκεκριμένες αξίες για να ελέγξει τη συμπεριφορά των υπαλλήλων της. Ο κώδικας δεοντολογίας των επιχειρήσεων εμπίπτει σε αυτή την περίπτωση. Η δεοντολογία περιλαμβάνει ηθικές αξίες, πεποιθήσεις και κανόνες που υποδεικνύουν τον πρέποντα τρόπο με τον οποίο πρέπει να συναλλάσσονται τα μέλη της επιχείρησης μεταξύ τους και με τρίτους.

Αποτελεί οδηγό για τη στάθμιση ανάμεσα στα συμφέροντα της επιχείρησης και τα συμφέροντα των λοιπών ενδιαφερομένων μερών (π.χ. πελάτες, κράτος, ΜΚΟ κ.λπ.). Επίσης, διαμορφώνει τις αξίες που χρησιμοποιεί η επιχείρηση για να διαχειριστεί καταστάσεις και να λάβει αποφάσεις. Ασφαλώς, πρώτη προτεραιότητα ενός κώδικα δεοντολογίας είναι η τήρηση των νόμων.

#3 Τα δικαιώματα των υπαλλήλων

Η επιχειρησιακή κουλτούρα είναι επίσης αποτέλεσμα των δικαιωμάτων (και των υποχρεώσεων) που παραχωρεί η επιχείρηση στα μέλη της, αναφορικά με τη χρήση και απολαβή επιχειρησιακών πόρων. Εργασιακά δικαιώματα, όπως συμμετοχή στα κέρδη της επιχείρησης, μόνιμη απασχόληση, πρόσθετη ασφαλιστική κάλυψη, συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων κ.λπ., έχουν άμεση επίπτωση στις αξίες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και την υποκίνηση των εργαζομένων.

Τα περιορισμένα εργασιακά δικαιώματα μπορεί να οδηγήσουν σε εχθρότητα απέναντι στην επιχείρηση και σε υψηλά ποσοστά αποχωρήσεων, ενώ αντίθετα, οι παροχές στους εργαζομένους μπορεί να καλλιεργήσουν αίσθημα δέσμευσης και αφοσίωσης. Επίσης, αν οι εργαζόμενοι δεν συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και δεν αμείβονται βάσει στόχων, ατονεί η ανάπτυξη κουλτούρας επιχειρηματικότητας μεταξύ των τμημάτων της επιχείρησης.

Πολλές φορές, ωστόσο, η παροχή υπερβολικών δικαιωμάτων στους εργαζομένους οδηγεί στα αντίθετα αποτελέσματα. Ένας εργαζόμενος που έχει την πεποίθηση ότι δεν υπάρχει περίπτωση να απολυθεί ανεξαρτήτως συμπεριφοράς, αμείβεται είτε παράγει, είτε όχι, και δεν του παρέχεται επιπρόσθετη αμοιβή αν διακινδυνεύσει και επιχειρήσει κάτι νέο, λειτουργεί ως ένας γραφειοκράτης που θεωρεί ότι του ανήκει η θέση που κατέχει και τα δικαιώματα που συνεπάγεται αυτή.

Παλεύει με άλλους να διατηρήσει τη θέση του και αντιστέκεται σθεναρά σε οποιαδήποτε αλλαγή θα τον ξεβολέψει.

#4 Η οργανωτική δομή της επιχείρησης

Τέλος, η οργανωτική δομή μιας επιχείρησης καθορίζει σε μεγάλο βαθμό αν τα μέλη της θα εργάζονται ως γρανάζια μιας καλοκουρδισμένης μηχανής ή ως διακριτά μέλη με διαφορετικές δεξιότητες και λειτουργίες που συναποτελούν ένα ενιαίο, ζωντανό οργανισμό.

Επίσης, η ύπαρξη μηχανισμών ομογενοποίησης καθορίζει σε μεγάλο βαθμό αν τα μέλη της επιχείρησης επικοινωνούν μέσα από τις ιεραρχικές γραμμές επικοινωνίας, ή αν αναπτύσσεται μια άτυπη μορφή επικοινωνίας μεταξύ συναδέλφων κ.ο.κ.